Osmanlı'nın 7. Padişahı Fatih Sultan Mehmet

Şehzade Mehmet 1432 yılında Edirne'de dünyaya geldi. Babası II. Murat tarafından tahta geçirildiğinde henüz 13 yaşındaydı.

Tahta geçtikten sonra Haçlı Birliği Osmanlı toprağı olan Varna'ya karşı saldırıya geçti. Bu durum karşısında Sultan Mehmet, tahtı tekrar babası II. Murad'a bıraktı. II. Murad ise tahta döndükten sonra 9 Kasım 1444'te Varna zaferini kazandı.

II. Murad'ın vefatından sonra Şehzade Mehmet tekrar tahta çıktı.

Venedikli Zorzi Dolfin’e göre Sultan Mehmet; az gülen, zeki, çalışkan, cömert, amacına ulaşmakta inatçı, her gün mutlaka kitap okuyan, Avrupa tarihi başta olmak üzere dünya tarihi üzerine okuyan ve araştırmalar yapan biriydi ki Fatih, Arapça ve Farsça'nın yanı sıra Yunanca ve Latince'yi de anlayacak kadar da olsa biliyordu.

Öte yandan Sultan Mehmet, şairliğiyle bilinen ilk Osmanlı padişahıydı. En büyük hobisiyse haritacılıktı. Ağaç, sebze ve çiçek yetiştirmeye de meraklıydı.

Ayrıca, yemeklerini yalnız yiyen padişah bu adeti saraya getiren ilk kişidir.

Osmanlı İmparatorluğu'nun 7. padişahı Fatih Sultan Mehmet, 3 Mayıs 1481'de vefat etti. En büyük mirası ise İstanbul oldu. Öte yandan Sultan Mehmet döneminde birçok yeniliğe de şahit olundu, bunlardan en önemlisi hazırladığı Kanunname'ydi.

İSTANBUL'UN FETHİ

İstanbul'u fethettiğinde Sultan Mehmet henüz 21 yaşındaydı. 29 Mayıs 1453'te Osmanlı Padişahları tarafından çokca arzulanmış ve defalarca kuşatılıp alınamamış İstanbul'u fethederek tarihe adını yazdırdı. 

İstanbul'un fethinden itibaren Osmanlı Devleti imparatorluk olurken hükümdarı Sultan Mehmet ise Fatih ünvanını aldı. 

Öte yandan Doğu Roma İmparatorluğu'nun son bulması, Orta Çağ'ın bitişi Yeni Çağ'ın başlangıcı olarak kabul edilir. 

O güne kadar İstanbul, Osmanlı sultanları tarafından 20 kez kuşatılmış ancak alınamamıştı. Sultan Mehmet'in fethinin başarısında şehzadeyken öğrendiği mesleği büyük bir etkendi.

Fatih Sultan Mehmet şehzadeyken Osmanlı'da şehzadelere meslek edindirme geleneğinden dolayı meslek olarak top döküm işini seçmişti. Nitekim bu durum İstanbul'un fethinin en önemli etkenlerinden biri oldu. Zira fethi başarılı kılan devasa top mermileriydi.

Sultan Mehmet'in bizzat tasarladığı toplar 8 m uzunluğunda ve 75 cm çapındaydı. Güllesi ise 544 kiloydu. Doldurulması yaklaşık 3 saat süren toplar günde ancak 5-6 defa ateşlenebiliyordu.

O kadar ağırdı ki yapımcısı Macar Urban bu topu kalıplara hiçbir öküz arabasının taşıyamayacağını hesaplayarak iki parça halinde döktürmüştü. Böylece zamanına göre çok ileri bir vidalı sistemle birbirine eklenerek kullanılıyordu.

Osmanlı ordusu 23 Mart’ta Edirne’den hareket etti ve 2 Nisan’da Konstantinopolis’e vardı. Aynı gün Haliç’in girişi zincirle kapatıldı. Karargâhını Romanus kapısının karşısına Maltepe’ye kuran Mehmed son kez teslim çağrısında bulundu.

Şöyle uyarmıştı Sultan Mehmet Doğu Roma İmparatoru'nu İstanbul'un kapılarına dayandığında;

"Efendinize söyleyin, direnmeyi bırakıp şehri teslim etsin. Bunu yaparsa Mora'nın hakimiyetini kendisine ihsan edeceğiz. Razı olmazsa şehre zorla gireceğiz! Biz Sultan Murad Han oğlu Mehmed Han olarak peygamber müjdesi peşindeyiz."

Ancak imparator teslimiyeti kabul etmedi. 6 Nisan sabahı ilk saldırı başladı. Kuşatma tamı tamına 53 gün sürdü. 53 günün ardından 29 Mayıs günü İstanbul fethedildi. Ayasofya’ya giderek namaz kıldı ve 'Bundan sonra tahtım İstanbul'dur' diye buyurdu ve İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti oldu. Şehrin yağmalanmasıysa 3 gün sürdü.

1453 Nisan’ında İstanbul surlarını koruyan 2000’i yabancı 7000 asker vardı. Bir rivayete göre bu askerlerin arasında Bizans İmparatoru’nun paralı askerleri arasında Dorgano olarak yer alan bir Türk komutan ve 600 kişilik bir Türk birliği vardı.

KANUNNAME

Fatih Sultan Mehmet'in Kanunnamesi, Osmanlı'da yazılı ilk anayasal düzenleme olarak kabul edilir. Bu kanunname ile devlet teşkilatında çeşitli kurum ve rütbelerin görevlerini belirleme ve tayin etmek için düzenlemeler getirilmiştir. Öte yandan kanunnameye dair en bilinen şey Sultan Mehmet'in kardeş katlini vacip kılmasıdır.

Fatih kanunnamesinde Nizâm-ı Âlem için kardeş katline ilişkin madde şöyledir:

"Ve her kimesneye evlâdımdan saltanat müyesser ola, karındaşların nizâm-ı âlem içün katl itmek münâsibdir. Ekser ulemâ dahi tecviz etmişlerdir. Anınla âmil olalar"

ÖLÜMÜNE DAİR

Fatih 1481’de, Anadolu’ya doğru yeni bir sefere çıktı. Ama daha yolun başında hastalandı ve 3 Mayıs 1481’de Gebze yakınlarındaki Hünkar Çayırı'ndaki ordugâhında öldü. Ne ölümünün nedeni ne de bu son seferinin yeri hiçbir zaman bilinemedi.

Fatih Sultan Mehmet, 4 Mayıs 1481 yılında 49 yaşındayken hayatını kaybetti. Ölümü 11 gün gizlendi. Zira padişah öldüğünde yerine veliahtı geçene kadar bir isyan çıkabilirdi.

HAZIRLAYAN: Damla ÜNSEVER