İhbar tazminatı hesaplama nasıl yapılır? Tazminat alma şartları

İhbar tazminatı en çok kıdem tazminatı ile karıştırılıyor. Bu nedenle kafa karışıklığınızı gidermek adına genel bilgilere yer verdik.

İhbar Tazminatı Nedir?

İşçi ve işveren arasında anlaşmazlık konusu olan tutarlardan bir tanesi de ihbar tazminatıdır. İşveren ve işçinin bilmesi gereken en önemli konulardan birisidir. İhbar tazminatı işçinin işten haber verilmeden veya ihbar süresi bitiminden önce işveren tarafından işçiye ödenmek zorunda olan tutardır. Bu durum tam tersi için de geçerlidir. Yani işçi kanununda belirtilen süreler dahilinde haber vermeden işin bırakılması durumunda işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalmaktadır.

İhbar tazminatında amaç, çalışanın ya da işverenin işi bırakma ya da işten çıkarma niyetlerini makul bir sürede karşı tarafa bildirmelerini sağlamaktır. İhbar tazminatı için kısaca, işçinin iş kanunundan doğan hakkıdır. Çeşitli sebeplerle işten çıkartılan işçiye çalışma süreleri göz önünde bulundurularak verilen tazminattır. İşveren ve işçi, akdin feshinde bildirim sürelerine uymak zorundadır.

İhbar Tazminatını Herkes Alabiliyor mu?

İhbar tazminatı ile ilgili en yanlış inanış, bu tazminatın da kıdem tazminatı gibi, işten ayrıldığında mutlaka alınacağı şeklindedir. Halbuki, ihbar tazminatı ancak ihbar sürelerine uyulmazsa gündeme gelir ve çift taraflıdır. Yani işveren işçisine ihbar tazminatı ödediği gibi işçi de işverene ödemek zorunda kalabilir. O halde, ihbar tazminatının nasıl hesaplandığına birlikte bakalım.

İşçinin kıdemine göre ihbar süreleri:

• 6 aya kadar ise 2 hafta: İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra.
• 6 ay – 1,5 yıl arasındaysa 4 hafta: İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra
• 1,5 yıl – 3 yıl arasındaysa 6 hafta: İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra
• 3 yıldan çoksa 8 hafta: İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra feshedilmiş sayılır.

İş sözleşmesini belirlenen bildirim sürelerine uymaksızın fesih eden taraf, söz konusu sürenin ücretini ihbar tazminatı olarak diğer tarafa ödemek durumundadır. Bildirim süreleri bölünemez, kısmen uygulanamaz. Böylesi bir uygulama halinde, tüm bildirim süresi esas alınarak ihbar tazminatı ödenmesi gerekecektir.

İhbar Tazminatı Alma Koşulları Nelerdir?

4857 sayılı iş kanununun 17. Maddesi gereğince iş sözleşmeleri fesih edilmeden önce diğer tarafa yazılı olarak bildirilmesi gerekmektedir. Buna göre 6 aya kadar süren çalışmalarda 2 hafta, 6 ay ile 1.5 yıl arası süren çalışmalarda 4 hafta, 1.5 yıl ile 3 yıl arası süren çalışmalarda 6 hafta, 3 yıldan uzun süren çalışmalarda ise 8 hafta bildirim süresi uygulanmaktadır. Yani bu uygulanan sürelerden önce iş sözleşmesinin fesih edileceği karşı tarafa yazılı olarak bildirilmelidir. Aksi halde ihbar tazminatı ödenmesi zorunludur.

Performans, işçinin davranışları, işin işverenin veya işyerinin gereklerine veya herhangi başka sebeple iş sözleşmesini fesih etmek isteyen taraf, sözleşmenin fesih edileceğini bu sürelere bağlı olarak karşı tarafa bildirmekle yükümlüdür. Bunun aksi durumunda ihbar tazminatı öder.

Öte yandan iş sözleşmelerinin işveren tarafından deneme süresi içinde veya 4857/25 ile belirtilen esaslar içerisinde feshi halinde işçiye herhangi bir ihbar tazminatı ödenmez. İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenlerle feshi durumunda yine aynı bildirim süreleri geçerli olup, haksız bir nedenden dolayı sözleşmenin feshi durumunda ise işverenin ihbar tazminatı hakkı doğabilir.

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İhbar tazminatı, işçinin hizmet süresine bakılarak hesaplanır. İş Kanunu’na göre ihbar tazminatının hesaplanmasında esas alınacak süreler yukarıda belirttiğimiz gibidir. İhbar süresi tespit edildikten sonra bu süreye karşılık gelen aylık brüt gelir giydirilmiş aylık brüt ücret üzerinden hesaplanır. Gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri yapılır.

Örneğin son 30 günlük brüt maaşı 3.000 TL olan ve 6 yıl çalışan bir işçiye:

8 haftalık brüt ücreti kadar ihbar tazminatı ödenmelidir,

3.000 / 30 gün = 100 TL günlük,

100 x 7 gün = 700 TL haftalık,

8 hafta x 700 = 5.600 TL Brüt ihbar tazminatı

Gelir vergisi: 5.600 x %15 = 840 TL,

Damga vergisi: 5.600 x %0.66 = 36.96 TL,

5.600 – (840 + 36,96) = 4723,4 TL Net ihbar tazminatı ödenir.