Likidite nedir? Geç Likidite Penceresi nedir, ne zaman kullanılır?

Döviz kurlarının özellikle de doların fırlamasıyla birlikte bankalar borç verme faiz oranlarını yüzde 13,5'tan 16.5'e yükseltti. Bunun üzerine borç verme faizi, likidite, Geç Likidite Penceresi kavramları araştırılmaya başladı. Ekonominin dalgalandığı şu günlerde en çok merak edilen kavramları sizler için derledik.

Likidite Nedir?

Likidite, genel anlamda pazar içerisinde ekonomik cinsten bir malın çabucak bir diğerine karşı değiş tokuş edilmesi anlamına gelir. Bir başka deyişle, bir menkul kıymet, değerini çok fazla kaybetmeden nakde çevrilebiliyorsa, ilgili menkul kıymetin likit olduğu söylenir. Likidite, döviz piyasalarının dışında en az bir iki varlığın (ekonomik malın) parasal ödeme aracıdır. Likidite bu nedenle yeterli nakit durumunu da ifade eder. Bu durumun yanı sıra istenilen işlemin nakit para olmasını isteyen bir döviz ortağı bulunmalıdır.

Borç Verme Faiz Oranı Nedir?

Likitide sıkıntısı çeken bir bankanın, Merkez Bankası'nın belirlediği oranda faizle aldığı borca denir. 23 Mayıs 2018 itibarı ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Geç Likidite Penceresini yüzde 13.5'den yüzde 16.5'ye yükseltti.

Geç Likidite Penceresi Nedir?

Geç Likidite Penceresi (GLP), Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nın (TCMB) son borç veren makam olarak, gün sonu ödeme sistemlerinde oluşabilecek sorunların önüne geçmek amacıyla bankalara verdiği limitsiz vadeli TL borçlanma imkanı ve aynı koşullarda TL borç verme imkanıdır. Gecelik ve geçici bir uygulamadır. Geç Likidite Penceresi, gecelik vadede gün sonunda, yani 16:00-17:00 saatleri arasında; zorunlu karşılıkların tesis süresinin son iş gününde ise 16:00-17:15 saatleri arasında gerçekleşir.

Geç Likidite Penceresi Ne Zaman Kullanılır?

Geç Likidite Penceresi iki sebep yüzünden ortaya çıkabilir: Arızi olarak, yani bankanın kendisiyle alakası olmayan bir sebepten, gün sonunda TL likiditesini Merkez Bankası'ndan para almadan kapatamayacak olması veya bankaların mali durumu bozuk olduğu için likiditesinin kalmaması.

Türkiye’de Geç Likidite Ne Zaman Uygulandı?

 'Merkez Bankası Tarafından Sunulan Hazır İmkanlar' başlığı altında verilen Geç Likidite Penceresi sağlıklı bir bankanın kullanmak durumunda kalmayacağı bir durumdur. Türkiye'de 1990 yılından bu yana sadece 9 kez kullanılmıştır. Bu parasal sıkılaştırma yöntemi ile fonlama maliyetinin yükselmesi, TL'nin maliyetinin artması ve döviz kurlarının artışının sınırlanması hedeflenir. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Geç Likidite Penceresi borç alma faiz oranını yüzde 0 olarak belirlemiş, yani likidite fazlası olan bankalara faiz uygulamamıştır; geç likidite penceresi borç verme faiz oranını ise yüzde 10 olarak belirlemiştir. Türkiye'de Geç Likidite Penceresi en son 16 Ocak 2017 tarihinde gerçekleşti.