22'nci yılında Srebrenitsa Katliamı

1990'da Yugoslavya lideri Josip Broz Tito'nun ölümünden sonra ülke çözülmeye başladı. 1991'de SSCB'nin yıkılması ve Soğuk Savaş döneminin ABD merkezli tek kutuplu sisteme dönüşmeye başlamasıyla birlikte bu çözülme hız kazandı.

Nitekim etnik çatışmalar ve ekonomik bunalımın etkisiyle de dönemin Yugoslavya'sını oluşturan Balkan ülkeleri günümüzdeki ayrı birer devlet halini aldı.

Ancak devletleşme süreçleri kanlı geçti. Bu süreçlerden biri 1992-95 Bosna Savaşı'ydı. Srebrenitsa Soykırımı da bu savaş sırasında yaşandı.

Srebrenitsa, 16 Nisan 1993'te BM Güvenlik Konseyi'nin 'güvenli bölge' ilan ettiği altı bölgeden biriydi. Mayıs 1993'te taraflar Srebrenitsa'nın ve yakınındaki Jepa bölgesinin askerden arındırılması üzerine anlaştılar.

Buna göre bölgedeki Sırp birlikleri geri çekilecek, ardından da Boşnak kuvvetleri ellerindeki silahları ve mühimmatları BM koruma gücüne teslim edeceklerdi.

Bölge silahsızlandırıldıktan sonra 400 kişilik Hollandalı BM barış gücü bölgeye yerleştirildi. BM'nin silahsızlandırıp güvenli ilan ettiği bölgede nüfus 24 binden 60 bine yükseldi.

Sırp saldırıları durdu ancak Srebrenitsa etrafındaki Sırp kuşatması sürdü. Çok az sayıda insani yardım konvoyunun kasabaya girmesine izin verildi.

Gerek yardımların gelmemesi gerekse nüfusun yaklaşık 3 kat artması bölgede açlık ve kıtlık yaşanmasına sebep oldu.

Temmuz 1995'te şehri üç senedir kuşatma altında tutan Ratko Mladiç önderliğindeki Bosna Sırp Ordusu (VRS) 'Krivaja 1995' harekatıyla şehri ele geçirdi. Thom Korremans komutasındaki Hollanda uyruklu BM barış güçleri sayı ve silah bakımından üstün olan Sırplara karşı koyamadı.

BM'den destek isteyen Hollandalı barış gücü askerleri bu isteklerine de cevap alamadılar. Sırpların saldırıları arttırma ve ellerinde bulunan Hollandalı esirleri öldürme tehdidi karşısında Boşnak sığınmacılar barış güçleri tarafından bölgeden tahliye edilmeye başlandı.

Katliam bir haftada 8000’in üzerinde Boşnak erkeğin ölümüyle sonuçlandı. Ölenler parçalanıp toplu mezarlara gömüldü. Hatta bir kısmının naaşı yıllar sonra bulunurken hala kayıp olan cesetler mevcut.

Yugoslavya’nın dağılma sürecinde yaşanan savaş suçlarının cezalandırılması için kurulan Eski Yugoslav Ceza Mahkemesinde soykırım suçuyla yargılanan VRS generali Radislav Kristiç ve Ratko Mladiç'in 'sağ kolu' olarak bilinen Zdravko Tolimir soykırım suçundan ömür boyu hapis cezası aldılar. Bosna Sırp Ordusu (VRS) lideri Ratko Mladiç ise 2011'de yakalanarak mahkemeye çıkarıldı.

Katliamdan sonra hem Srebrenitsa’yı güvenli bölge ilan eden BM hem de bölgenin güvenliğinden sorumlu Hollandalı barış güçleri eleştirilerin odağı oldu. Hollandalı general Thom Korremans ve Ratko Mladiç'in birlikte içki içip hediyeleştiklerine dair görüntülerin ortaya çıkmasıysa bu eleştirilerin şiddetini artırdı.

Hollanda askerlerinin Sırplara yeterince direnç göstermeden bölgeyi teslim ettiği iddia edildi. Öyle ki bu konuda görüş farklılıkları hala devam etmekte.

Diğer taraftan, Uluslararası Adalet Divanı 2007 yılında aldığı kararda, Srebrenitsa’da yaşananların soykırım olduğunu kabul etmiş ancak Sırbistan’ın bundan doğrudan sorumlu tutulamayacağına hükmetmişti. 

71 KİŞİ DAHA GÖMÜLECEK

Bu yıl defnedilecek 71 soykırım kurbanının en genci öldürüldüğünde 15 yaşında olan Damir Suljic, en yaşlısı ise 72 yaşındaki Alija Salihovic. Bugünkü cenaze töreninin ardından Potoçari Anıt Mezarlığı'ndaki mezar sayısı 6 bin 575'e yükselecek.

Bu yıl törene Türkiye adına Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş katılacak.

Srebrenitsa katliamı Uluslararası Adalet Divanı tarafından 2007'de soykırım olarak kabul edilmişti.