Cumhurbaşkanı adayı olma şartları neler? Cumhurbaşkanı adayları nasıl belirlenir?

Türkiye’nin gündeminde Devlet Bahçeli’nin erken seçim teklifinin kabul edilmesinin ardından 24 Haziran’da Cumhurbaşkanlığı seçimine gidilmesi yer alıyor. Peki ya 24 Haziran 2018’de yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçimleri nasıl olacak? Yeni sisteme göre Cumhurbaşkanlığı adayları nasıl belirleniyor? 100 bin imza toplayarak aday olunabiliyor mu? Tüm merak ettiklerinizin cevabı azonceoldu’da!

Devlet Bahçeli’nin teklifinin olumlu değerlendirilmesinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Türkiye’nin 24 Haziran’da erken seçime gideceğini açıkladı. Türkiye’nin gündemi bir anda yapılacak olan erken seçim detayları oldu. Konuyla ilgili yapılan her açıklama gündem olma niteliğinde önem taşıyor. Erken seçim kararının ardından ikinci büyük gelişme gazeteci-yazar Levent Gültekin’in Cumhurbaşkanı adaylığını Twitter üzerinden duyurması oldu. Peki ya Cumhurbaşkanı adayı olmak için kriterler neler? İsteyen herkes aday olabiliyor mu? Aday olabilmek için 100 bin imza mı gerekiyor?

Yeni Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Neler Var?

Türkiye’nin kendi özellikleri kapsamında hazırlanan yeni modelin ismi Cumhurbaşkanlığı sistemi.  Şuan görev yapan Cumhurbaşkanı 24 Haziran’da yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçimlerine kadar görevine devam edecek ve bu süreçte yeni sistemde tanımlanan bazı yetkileri kullanabilecek.

İşte yeni sistemin getirdikleri:

-Sistemin adı başkanlık değil Cumhurbaşkanlığı olacak.

-Üniter yapı korunacak. TBMM'nin mevcut tekli meclis yapısı devam edecek.

-Cumhurbaşkanı, 5'er yıllığına en fazla iki kez seçilebilecek.

-Seçim iki turlu olacak. İlk turda yüzde 50 oy çıkmazsa ikinci tura en fazla oyu alan iki aday katılacak.

-Meclis'te grubu bulunan partiler cumhurbaşkanlığı için aday gösterebilecek.

-Cumhurbaşkanı’nın iki yardımcısı olabilir.

-Cumhurbaşkanı üst düzey bürokratları atayacak.

-Cumhurbaşkanı belli oranda HSYK ve Anayasa Mahkemesi'ne üye seçebilecek.

-Cumhurbaşkanı, yürütmenin alanına giren konularda 'cumhurbaşkanlığı kararnamesi' çıkartabilecek.

Cumhurbaşkanı görevini yapacak kişi yeni Cumhurbaşkanlığı modeline göre bu yetkilere sahip olacak.

Cumhurbaşkanlığı Adaylığı İçin Başvuru Tarihi Ne Zaman?

Cumhurbaşkanı adaylı için başvuru yapacaklar için başvuru tarihi 1 Mayıs 2018. Son tarih ise 5 Mayıs günü saat 17:00'a kadar.

Cumhurbaşkanı Adayları Nasıl Belirlenir? 

Daha önceki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Cumhurbaşkanı olarak seçilen kişi bağlı bulunduğu partiden istifade etmek zorundaydı. Ancak 2017 yılında yapılan referandum ile Partili Cumhurbaşkanı Sistemi onaylanmış oldu. Yani Cumhurbaşkanı olan kişi aynı zamanda bağlı bulunduğu partideki işleyişini de sürdürebilecek.

Cumhurbaşkanı Adayı Olma Şartları Neler?

Cumhurbaşkanlığı makamına seçilebilmek için gereken bazı şartlar elbette ki vardır. Bunlar;

-Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.

-Cumhurbaşkanı seçilebilmek için 40 yaşını doldurmuş olmak gerekmektedir.

-Üniversite mezunu olunması gerekmektedir.

-TBMM içerisinden ya da dışarıdan aday gösterilebilmek için minimum 20 milletvekilinin yazılı teklifinin alınmış olması gerekmektedir.

-Cumhurbaşkanı, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olan adaylar arasından halk tarafından seçilmektedir.

--Son yapılmış olan genel seçimlerde geçerli sayılan oyların toplamı ile birlikte hesaplandığı için %10 barajını geçmiş olan siyasi partiler Cumhurbaşkanlığı için aday gösterebilirler.

Cumhurbaşkanı adayları milletvekilleri arasından olabileceği gibi milletvekili olmayanlar arasından da olabilmektedir.

*Yukarıda belirtilen şartlar sağlanmadığı sürece hiç kimse Cumhurbaşkanlığı adayı olamamaktadır. Cumhurbaşkanlığı seçilebilme şartlarını yerine getirmiş olan herkes aday olabilir. Adaylar arasında halk tarafından seçim yapılır ve oylama sonucunda çoğunluk oyu alan kişi 5 yıllık Cumhurbaşkanlığı görevine layık görülmüş olur. Cumhurbaşkanları 5 yılda bir seçilmektedir. Cumhurbaşkanı olan kişi 5+5 olmak üzere en fazla 10 yıl görev yapabilmektedir.

Yeni Sisteme Göre Cumhurbaşkanı Modeli Nasıl?

-2018 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde her parti tek aday gösterebilecek: Bu, yedek aday veya ‘tavşan aday’ adı verilen ve olağanüstü durumlarda, bu adayın devreye sokulması anlamına gelen ikinci bir aday gösterilmesini engelleyecek.
-Anayasa başta olmak üzere tüm yasalarda artık ‘anamuhalefet’ ifadesi kullanılmayacak: Başkanlık sistemi nedeniyle tanımlar da değişecek.Meclis seçimlerinden sonra partiler, ‘birinci, ikinci ve üçüncü parti’ olarak nitelendirilecek.
-2018’den sonra Cumhurbaşkanı adayları, partileriyle birlikte kampanya yapabilecek.
-Milletvekili seçilme yaşının 18’e indirilmesine bağlı olarak, tüm seçim yasalarına 18 yaş monte edilecek. 
-Bağımsız isimlerin, 100 bin kişinin imzasıyla cumhurbaşkanı adayı olmasına olanak sağlayan hüküm ise ayrıntılandırılıyor: Uygulama hükümleri tek tek yazılacak. İmzaların mükerrer ve sahte olmasının önlenmesine ilişkin mekanizma kurulacak. Bu konuda noterden tasdik ettirme veya ilçe seçim kurullarının devreye sokulması şeklinde iki seçenek tartışılıyor.Bağımsız adaylardan alınacak başvuru parasının miktarı da bağımsız vekillerde olduğu gibi memur katsayısına göre belirlenecek.
-Tüm seçim sürelerinin 90 günden 60 güne indirilmesi planlanıyor: Sadece anayasanın hükmü olduğu için ölüm ve istifa halinde seçim süresi 45 gün uygulanacak. Erken seçim durumunda uygulanacak süreler ise tartışılıyor.