Türk bilim adamları geliştirdi! Saniyeler içinde tespit ediyor
Türk bilim adamları, koronavirüsü saniyeler içinde tespit eden ve yüzde 90'ın üzerinde doğru karar veren 'e-burun' sistemi geliştirdi. Prof. Dr. Gökhan Silahtaroğlu "Geliştirdiğimiz yapay zeka kanser gibi bir çok hastalığın tespitinde de kullanılabilir"
İstanbul Medipol Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Gökhan Silahtaroğlu ile Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Yılmaz öncülüğündeki bilim insanları, Kovid-19 tanısında kullanılan "Elektronik Burun" sistemini geliştirdi.
Proje kapsamında yüzlerce hastadan alınan nefes verileri incelendi ve bu veriler çeşitli yapay zeka algoritmalarıyla e-buruna öğretildi. Bir yıllık çalışmanın sonucunda "e-burun" sistemi tanı koymada yüzde 90’nın üzerinde başarıyı elde etti. Prototip halinde olan ve saniyeler içerisinde Kovid-19’u tespit edebilen cihaz, ilerleyen dönemlerde sadece hastanelerde değil, kamuya açık alanlarda da kullanılabilecek.
Projeye arı sağlığı ve bal kalitesini ölçebilmek için başladıklarını ancak koronavirüs salgını sonrası bu yöne evrildiklerini söyleyen İstanbul Medipol Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Gökhan Silahtaroğlu, "Hayata geçirdiğimiz projenin asıl amacı, kovan içerisine yerleştirdiğimiz sensörler üzerinden elde ettiğimiz hava kalitesi verilerini geliştirdiğimiz yapay zekaya öğreterek, hava kalitesi ile arı sağlığı ve balı kalitesi arasında ilişki kurmaktı. Kullandığımız sensörlerin zaten kanser ve tüberküloz gibi hastalıklarda denendiğine dair bilimsel makalelere denk gelmiştik. Çalışma esnasında koronavirüs Türkiye’de görülmeye başlandı. Bizde yaptığımız çalışmayı bu hastalığa uyarlamaya karar verdik. Birtakım sensörler kullanarak ağız ve burundan çıkan nefesin bileşenlerini ayrıştırıp sayısallaştırdık ve PCR testleriyle eşleştirerek yapay zeka modeline öğrettik. Denemeler sonucu, Kovid-19’u tespit etmede yüzde 90'ın üzerinde başarı elde ettik" dedi.
"BİRÇOK HASTALIĞIN TESPİTİNDE KULLANILABİLİR"
Kovid-19’u tanımlayabiliyorsa kanser ve tüberküloz gibi başka hastalıkları da tanımlayabileceğini belirten Silahtaroğlu, "Saniyeler içerisinde Kovid-19’u pozitif veya negatif olarak yüzde 90’ın üzerinde tespit edebiliyoruz. Ön tanısını koyabiliyoruz. En azından riskini belirleyebiliyoruz. Bu çalışma sadece Kovid-19 hastalığının tespitiyle sınırlı kalmayacak. Başka hastalıkları da biz yapay zekaya öğretebiliriz. Bütün donanımımız hazır. Hekimlerimiz bize hasta ve hastalık verilerini sunabilecek olurlarsa çok rahatlıkla makineye öğretebiliriz. Saniyeler içerisinde en azından bazı hastalıkları teşhisini koymuş olabiliriz" diye konuştu.
Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Yılmaz, "Bu cihaz 300 gönüllü üzerinde test edildi. Bu gönüllüler hastanelere koronavirüs için PCR testi vermeye gelen hastalardan oluşuyor. Hastalardan alınan test sonuçları PCR test sonuçlarıyla bizim test sonuçlarımız kıyaslandı. Elimizdeki cihaz şuana kadar oldukça başarılı sonuçlar gösterdi" ifadelerini kullandı.
"BİR BALONUN ŞİŞİRİLMESİ YETERLİ"
Cihazın daha da geliştirilmesiyle toplu yaşam alanlarında da kullanılabileceğini dile getiren Yılmaz, "Örneğin alışveriş merkezleri, sinema salonları ve okul gibi alanlara girmek isteyen insanlar için son derece hızlı bir tarama sistemi olabileceğini göstermiş olduk. Gönüllülerde elde edilen sonuçlara göre yüzde 90-95 oranında başarılı sağladık. Gönüllülerin bir balon şişirmesini istedik. Balonda biriktirdiğimiz nefesleri cihaza okutarak nefeslerinde ve akciğerlerinde oluşan kimyasal aktiviteleri cihaz aracılığıyla tespit ettik" şeklinde konuştu.