Sokağa çıkma yasağı neden o saatlerde alındı?

İçişleri Bakanlığı tarafından Zonguldak’ta ve 30 büyükşehirde dün akşam saatlerinde sokağa çıkma yasağı ilen edildi. Habertürk yazarı Muharrem Sarıkaya yasağın neden o saatlerde ilan edildiğini İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya sordu.

Aldığı yanıtı ve sokağa çıkma yasağını köşesine taşıyan Sarıkaya’nın yazısı şöyle;

“Sokağa çıkma yasağı birkaç gün önceden ilan edilemez miydi?

Yani, en azından bir gün önce duyurulmuş olsaydı daha iyi olmaz mıydı?

Bu sorular ve eleştiriler yasağın alındığı dün akşamdan bu yana çok kişi tarafından dile getirildi.

Peki, karar alınırken bunlara hiç bakılmadı mı, karar alıcılar bunu önceden öngörmedi mi?

Hemen belirteyim ki, geçmiş tüm kararlar gibi bu karar da Koronavirüs Bilim Kurulu’nda uzun tartışmalardan sonra alınmış.

Hatta yasağın gününün sadece hafta sonu ile sınırlı kalmasından tutun da 4 gün serbest 3 gün yasak veya tersine kadar birçok öneri gelmiş…

Ancak havanın ısınması da göz önünde tutularak en azından bu hafta sonu insanların evlerinde kalmasının sağlanması yönünde bir adım atılmış.

Soylu: Markete akınlar olsaydı

Gelelim üzerinde çok durulan açıklamanın saati konusuna…

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya bunun gerekçesini sorduğumda beni ikna eden, hatta düşündüğümü de onaylayan bir yanıt verdi:

“Yasak kararını açıklayan ülkelerin hangi saatte aldıklarını hatırlıyor musunuz? Tecrübe önümüzde, erken saatte açıklasaydık, bazı ülkelerde gördüğümüz, izlediğimiz gibi marketlere akın olsaydı daha mı iyi olacaktı? Yağmalarcasına marketlerden tuvalet kâğıtlarına, gıda malzemelerine nasıl hücum edildiğini bir hatırlayın. Böyle bir ortam çok daha mı iyi olurdu, yoksa daha mı kötü olurdu?”

Ülke deneyimlerine göre karar alınmış

Sohbetimizden anladım ki karar öncesi geçmişte benzer uygulamaya geçen ülkelerde yaşanan gelişmeler gözden geçirilmiş, kitle davranışları incelenmiş.

Nitekim Bakan Soylu da “İtalya sokağa çıkma yasağını hangi saatte ilan etmiş hiç baktınız mı?” sorusunu yöneltti.

Bu kapsamda, önceki gece yarısı 1-1,5 saat içinde marketlere akın eden insan sayısının da öyle abartılacak boyutta olmadığını belirtti.

“Bunu tespit edebiliyoruz, 250 bin kadar insan hareketi görüldü, o da kısa sürede durdu” dedi…

Diğerleri hangi saatte açıkladı?

Bakan ile sohbetimizi bitirip bilgisayarın başına geçmiştim ki, İtalya Başbakanı’nın sokağa çıkma yasağını uzattıklarını belirten açıklaması ajanslara düşmeye başladı.

Peki, daha önceki sokağa çıkma yasağını getiren, Bakan Soylu’nun da işaret ettiği İtalya başta olmak üzere diğer ülkelerde karar nasıl alındı?

Kısa bir internet gezintisi, tüm görselleriyle birlikte durumu ortaya sermeye yetiyor.

İtalya'da sokağa çıkma yasağı vakanın ilk görüldüğü ülkenin kuzey bölgesindeki 11 kasabada 23 Şubat’ta uygulama kararı alınmış.

Üç gün önce kararını açıkladığı andan itibaren bu kasaba ve çevresinde süpermarketlere günler boyu akın başlamış, insanlar tereklerdeki malları tüketmiş.

Kararın içinde marketlerin, eczanelerin, fırınların kapatılmasının bulunmadığının belirtilmesine, gıda ürünlerinin rahatlıkla alınabileceği vurgulanmasına karşın gıda alışverişine olan akın devam etmiş.

İtalya yağmayı görünce

Yayılmanın devam etmesi üzerine İtalya hükümeti bu kez 7 Mart tarihinde ülkenin dörtte birine denk gelen kuzeydeki Lombardia bölgesinin tamamı ile 14 vilayette daha karantina tedbirlerinin uygulanmasına karar vermiş.

Ancak 7 Mart’ı 8 Mart’a bağlayan gece yarısı geçilecek uygulamanın açıklaması da 2 gün önceden yapılınca yine süpermarketlere akın yaşanmış.

Bunun üzerine hükümet, 3 gün sonra 10 Mart tarihinde karantinanın ülkenin bütününe yayan kararlarını, uygulamaya geçmeden kısa süre önce açıklamış…

Nitekim, 9 Mart’tan bu yana süren karantina uygulamasının 3 Mayıs’a kadar uzatılmasına ilişkin hükümetinin kararını Başbakan Giuseppe Conte, dün gece yarısı uygulamanın başlangıcından kısa süre önce duyurdu.

ABD, İspanya ve Fransa deneyimi

ABD, İspanya ve Fransa’daki deneyim de aslında İtalya’dan farklı olmadı.

Orada da önceden açıklandığında insanlar süpermarketlere akın edip terekleri boşaltmasına tanıklık edildi.

Türkiye’de ise zaten insanlar günler öncesinden hazırlığını yapmıştı, bunu bir zorunluluktan değil, sıklıkla markete gitmemek için hayata geçirmişti.

Hafta sonu sokağa çıkma yasağının getirilmesi bu açıdan bazı semtlerde farklı davranışlara itmiş olsa da büyükşehirlerin merkezlerinde aynı davranışa yöneltmedi.

Meseleye bir de bu zaviyeden bakınca aslında kararın neden o saatte alındığı da anlaşılır hale gelir…”