Akaryakıtta eşel mobil sistemi nedir?

Türkiye’de giderek artan akaryakıt fiyatları için hükümetten geçtiğimiz aylarda bir hamle geldi. Kurların sürekli değişkenlik göstermesiyle birlikte zamların artması sonucunda bu sistemin detayları da merak edilmeye başladı. Peki ya akaryakıta getirilen eşel mobil sistemi nedir, ne işe yarıyor?

Eşel mobil sistemi ne anlama gelir?

Son dönemde akaryakıt fiyatları açısından gündemde daha fazla yer eden bir sistemdir. Eşel mobil kelimesi Fransızca “échelle mobile” (hareketli ölçek) terimin Türkçe’ye geçmiştir. Fiyat veya ücret belirmesinde hareketli bir ölçeğin kullanılmasını ifade eder. Sabit gelirlilerin satın alma güçlerinin enflasyon yüzünden azalmasını önlemek için, maaş ve ücretlerin gerçekleşen enflasyon oranı kadar arttırılması esasına dayalı sistem. Eşel mobil sistemin diğer bir adı da “ücret endekslemesi” dir. Eşel mobil sistem, enflasyondan korunmak amacıyla geliştirilmiştir. Sistem, ekonomideki fiyat artışlarıyla doğru orantılı bir şekilde çalışanların ücret veya maaşlarına otomatik olarak zam yapılmasını öngörür.

Ücretlerde eşel mobil nedir?

Ücretlilerin satın alma gücünü koruyabilmek için, ücretlerin enflasyondaki artışı dikkate alarak kendiliğinden ayarlanmasını mümkün kılan bir sistemdir. Böylece çalışanların ücret artışları için sözleşmelerle güncelleme yapmak yerine, ücret artışları otomatiğe bağlanmaktadır.

Akaryakıtta eşel mobil sisteminin detayları nedir?

Son dönemde akaryakıt fiyatlarının döviz kurundaki oynaklık nedeniyle çok sık değişimini önlemek amacıyla, akaryakıt fiyatlarındaki artışların özel tüketim vergisinden otomatik bir şekilde karşılanması suretiyle karşılanarak akaryakıtın pompa fiyatının sabit kalmasını sağlamaya yönelik bir sistemdir. Örneğin benzin fiyatı 30 kuruş arttığında, benzindeki ÖTV 30 kuruş indirilmek suretiyle benzinin pompa fiyatı sabit tutulmaktadır. Ancak, akaryakıt üzerinden alınan ÖTV gelirlerinin toplam vergi gelirleri içindeki yeri dikkate alındığında artan akaryakıt fiyatlarının sürekli olarak ÖTV ile karşılanması güçtür. Bu nedenle, zaman zaman eşel mobil sistemi nedeniyle uğranılan vergi kaybını telafi etmeye yönelik yüksek ÖTV ayarlamaları yapılabilmektedir. Böylece akaryakıtta eşel mobil sistemi kısa süre içinde muhtemel fiyat dalgalanmalarının önüne geçme fonksiyonu ifa etmiş olmaktadır.

Eşel mobil sistemi neler getirecek?

Akaryakıt fiyatlarındaki ÖTV üzerinden işlem yapılmasını öngören eşel mobil sisteminde, vergi tutarlarında düzenlemeye gidilecek. Yeni sistemle vergilerin aşağı inmesinde sınır olmayacak ama yukarı giderken bugün uygulanmakta olan vergi tutarları hiçbir şekilde aşılamayacak. Kurun azalması ile birlikte aynı oranda düşüş yaşayacak olan akaryakıt fiyatları artış ne olursa olsun ÖTV konusunda belirtilen oranlarda vergilendirilecek.