Akut miyeloid lösemi nedir, belirtileri nelerdir, tedavisi var mı?

Hastalığıyla ilgili paylaşımlarda bulunan ve kök hücre bağışı hakkında video paylaşımında bulunan Nazlı Sümer Akdoğar'ın kim olduğu ve hastalığı olan akut miyeloid löseminin detayları araştırmaya başladı. Akut miyeloid lösemi nedir, belirtileri nelerdir, tedavisi var mı? Tüm detaylar haberimizde.

Nazlı Sümer Akdoğar'ın yaptığı paylaşım

“Kök Hücre Bağışı” hakkında merak edilenleri 41 saniyede anlatmaya çalıştım. Ben ve benim gibi ilik nakli olmayı bekleyen binlerce kişi için #hikayemecanver dedim.

Nazlı Sümer Akdoğar kimdir?

Nazlı Sümer Akdoğar NTV'de program editörü olarak da görev yapıyordu daha sonra kanalla yollarını ayırdı.

İşte Nazlı Sümer Akdoğar’ın kendi ağzından hastalığa yakalaış hikayesi..

Benim hikayem nasıl başladı?

31 Mart 2017... 7 yıllık kurumsal iş hayatıma son verdiğim ve bu kararı alırken de bir o kadar zorlandığım gün olarak tarihe geçebilir. Tempolu, yorucu ve stresli iş hayatımı sonlandırmıştım. Önümde rahat bir dönem olacaktı, en azından hayallerim öyleydi. Bir yandan bütün yaz sezonunu Bodrum ve Yunan adalarında geçirme planları yapıyordum. Sonrası için de rahattım. Eylül ayı ile birlikte yarı zamanlı ne gibi işler yapabileceğimi düşünüyordum. Ancak beni nasıl bir sürecin beklediğinden habersizdim. Çok değil Nisan ayının ilk haftası geride kalırken vücudumda ufak tefek problemler başladı. 2 haftalık dönemde farklı noktalarda farklı sorunlar birbirini takip etti. Önce sebebini hiç anlamadığım bademcik ağrıları başladı. 2 gün sağ, 3 gün sol bademciğim şişti. Tam geçti derken sağ koltuk altımda bir beze çıktı, ağrısı da çok yüksekti. İşte o an canım sıkılmaya başladı.

Takip eden günlerde sağ kasığımda ceviz büyüklüğünde bir beze daha olduğunu fark ettim. Onu da kulaklarım arkasında çıkan bezeler takip etti. Başlarda bu sorunları pek kafaya takmadım. Ta ki sol dirseğimin iç tarafında başlayan şiddetli ağrı ve yanmayı hissedene dek! Ağrı beni uyutmuyor adeta ömrümden ömür götürüyordu. Neden hastaneye gitmedin sorusunu duyar gibiyim, onu da anlatayım. İşten ayrıldıktan sonra şirketimin sağladığı sigorta ile yola devam etmek yerine eşimin poliçesinin bulunduğu sigortaya geçmeye karar verdim. Ancak şirket bir başkasına geçeceğim için dosyamı iletmekte ağır davrandı. Süre 10 günü buldu. Dolayısıyla ben de doktora gitme fikrini ertelemek zorunda kaldım. Ancak ağrı gün geçtikçe daha da şiddetlenince doktorun yolunu tuttum. Evet kolumda bir problem vardı. Sol kolumdaki tendon ödem yapmıştı. Doktor bana kullanmam için hem kuvvetli bir ilaç hem de mide koruyucu verdi. Hep “İyi ki o mide koruyucuyu kullanmadım” diyorum. Onu da anlatacağım. Ben doktorun verdiği ilacı kullanmaya başladım. 5 gün sonunda ağrım geçmişti, her şey yolunda gidiyordu. Ama mide koruyucuyu kullanmadığım için midem bitmişti. 3 gün boyunca yatakta kıvranmama neden olacak kadar ciddi ağrılar yaşamaya başladım. Ne yapsam ağrı geçmiyor, aksine şiddetleniyordu.

24 Nisan 2017 günü bu ağrının sebebini öğrenmek için doktora gitmeye karar verdim. Annemle birlikte hastanenin yolunu tuttuk ve her şeyden habersiz doktorun odasına girdik. Doktorum mide koruyucu kullanmadığım için midemde ciddi bir problem olabileceğini hatta ülserden şüphelendiğini söyledi. O an belki ilgisizdi ama gastroenteroloji uzmanına vücudumda çıkan bezelerden bahsettim. Doktor onlara da mutlaka bakılması gerektiğini söyledi, bazı kan tahlilleri istedi. Ben tüm tahlillerimi yaptırdıktan sonra eve döndüm. Yaklaşık 15 dakika sonra hastaneden aradılar. Sonuçlarımda bir problem olduğunu, bunun zaman zaman yaşanabildiğini belirttiler. Tekrardan kan tahlili yaptırmam gerekiyordu. Annemle birlikte yeniden hastaneye gittim ve aynı kan tahlilini tekrardan yaptırdım. İşlem bu kez daha uzun ve zordu. Zira kan alabilmek için uygun damarı bulana kadar kollarım delik deşik edildi. Sonuçta o tüpler doldu, eve dönüldü.

Annem işe gideceği için beni apartmanın kapısında indirdi ve o anda telefonum çaldı. Arayan mide şikayetim için gittiğim doktordu. Duyduklarımı önce anlamadım. Bana söyledikleri kafamı allak bullak etmeye başladı. Bu arada annem kimle konuştuğumu anlamıyor, sadece gözümden akan yaşları ve yüzümdeki ifadeyi görüyordu. Doktorun bana söylediği cümle hala kulaklarımda. “Nazlı sen midendeki ağrıyı boşver ve acilen bir hematoloğa git! Kan değerlerinde ciddi bir anormallik var. Ya bizim hastane ya da başka bir hastanede mutlaka bir uzmana görün. Hemen bugün başka gün değil”. Hayatımda hiçbir sağlık sorunu yaşamayan ben, o anda neler olup bittiğini anlamadan annemle evin kapısından içeri girip sağı solu aramaya başladık.

Akut miyeloid lösemi nedir?

Diş eti ve burun kanaları, deride küçük kırmızı döküntüler, ateş ve kansızlık akut lösemilerde sık görülen belirtilerdir. Lökositleri meydana getiren hücrelerden granülosit ve monositler kemik iliğindeki blast adı verilen genç hücrelerin basamak basamak olgunlaşması sonucu oluşurlar. Meydana gelen bu olgun hücreler blastların aksine fonksiyon gören hücreler olup mikroplarla mücadele eder ve bağışıklık sisteminde rol oynarlar. Akut miyeloid lösemide, normal olgunlaşma süreci bozulur, blast adı verilen genç hücreler olgunlaşamaz, kemik iliği ile kanda birikmeye başlarlar. Nötrofil, monosit gibi olgun hücreler meydana gelemediğinden mikroplara karşı vücut savunmasız kalır. Miyeloblastların anormal çoğalması sonucu kemik iliğinde eritrosit ve trombosit yapımı bozulur.   Buna bağlı olarak anemi ve trombosit sayısında azalma meydana gelir.

Akut miyeloid lösemi nedeni nedir?

Kesin nedenleri bilinmemekle birlikte hem genetik hem de çevresel faktörlerin önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Genlerde oluşan değişikliklerin (mutasyon, translokasyon) bazıları lösemi gelişimine yol açan genleri uyarırken, bazıları da lösemi oluşmasını engelleyen genlerin fonksiyonunu bozarak lösemi gelişimine neden olurlar. Genetik sebeplerin dışında lösemi gelişimine neden olan çevresel faktörler şunlardır:

Yüksek doz radyasyona maruz kalma: Özellikle 2. Dünya Savaşı’nda Japonya’ya atom bombası atıldıktan sonra bu bölgede yaşayanlarda lösemi görülme oranı artmıştır.

Kimyasal maddeler: Özellikle benzen gibi kimyasal maddelere maruz kalanlarda ve sigara kullananlarda lösemi sıklığı artar.

Bazı doğumsal  hastalıklar: Down sendromu, Fanconi anemisi gibi kalıtsal hastalıklar ile miyelodisplastik sendrom, polisitemia vera gibi edinsel hastalıklarda  lösemi sıklığı artar.

Bazı kemoterapi ilaçları: lenfoma, yumurtalık kanseri, meme kanseri gibi hastaların tedavisinde kullanılan bazı kemoterapi ilaçları lösemi görülme sıklığını arttırır.

Virüsler, erkek olmak, sigara içicisi olmak (özellikle 60 yaşını geçen sigara içicisi olmak), geçmişte kemoterapi veya radyoterapi görmüş olmak (özellikle çocukluk döneminde ALL tedavisi almış olmak), kimyasal maddeye maruz kalmış olmak, myelodisplastik sendrom gibi bir kan hastalığının olması AML için olası risk faktörleridir.

Akut miyeloid lösemi belirtileri nelerdir?

Hastaların çoğunda daha önce belirgin bir sağlık sorunu yok iken haftalar hatta günler içinde artan rahatsızlık hissi vardır. Anemiye bağlı olarak halsizlik, çabuk yorulma, fiziksel aktivite sırasında nefes darlığı oluşur. Trombosit sayısı sıklıkla düşük olduğundan vücutta morluklar, toplu iğne başı büyüklüğünde yaygın kırmızı döküntüler, dişeti, burun kanaması meydana gelir. Ateşe, cilt, solunum yolu ve boğaz enfeksiyonlarına sıklıkla rastlanır, bazen diş etlerinde şişlik görülür. İştahsızlık sıktır, kilo kaybı görülebilir.

Akut miyeloid lösemi tanısı nasıl konulur?

Kan sayımında anemi ve trombosit sayısında düşüklük sıktır. Lökosit sayısı artmış azalmış veya normal olabilir. Çevre kanından hazırlanan yaymada blastların görülmesi tanıyı kuvvetlendirir. Kemik iliği biyopsisinde veya çevre kanı yaymasında blast sayısının %20’nin üzerinde olması akut lösemi tanısı koydurur (Şekil). Löseminin tipi (AML-ALL) ve AML’nin alt grup tayini, akım sitometrisi yardımıyla ve özel boyalarla boyanan kemik iliği biyopsisinin mikroskopik incelenmesi sonucu yapılır. Hastadan alınan ilik örneği kromozom incelemesine gönderilir. Genç ve kardeşi olan hastalarda olası ilik nakli için doku uygunluk testleri (HLA) yapılmalıdır.

Akut miyeloid lösemi tedavisi var mı, nasıl?

 Hasta kişiye uygun tedavi seçeneklerinin belirlenmesinde blastik hücrelerin genetik yapısı önemlidir. Bazı genetik bozukluklar hasta lehine iken bazıları ise aleyhinedir. Diğer önemli faktör ise hastanın yaşıdır. Hastaların tedavisinde belli standart yaklaşımlar olmakla beraber tedavi kişiden kişiye değişir. Blastik hücrelerdeki kötü genetik yapı, tek kemoterapi ile remisyona girmeme, çok yüksek lökosit sayısı, ileri yaşlı hastalar, yüksek risk grubunda yer alırlar. Bu gruptaki hastalarda sadece kemoterapi ile şifa sağlamak çok zordur. Uygun hastalarda mutlaka kemik iliği nakli yapılması gerekir.