Unutulma hakkı nedir? Arama motorlarında unutulma hakkı nasıl kullanılır?

Günümüzde internet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte internet haber sitelerinde ve birçok internet mecrasında yalan yanlış birçok bilgi yer almaktadır. Bazı detaylar ise insanların geçmişten kaynaklı görüntülerine ve bilgilerine yer verilmesinden kaynaklı olarak kişileri rahatsız etmektedir. İşte bu noktada kişisel hakları korumak adına unutulma hakkı devreye girmektedir. Peki ya unutulma hakkı nedir? Arama motorlarında unutulma hakkı nasıl kullanılır?

Unutulma Hakkı Nedir?

Bireyler internette istedikleri bilgilere ulaşabilmek amacıyla arama motorlarından faydalanırlar. Bu bağlamda anahtar kelimeleri içeren milyonlarca veriye bir saniyeden daha kısa sürede ulaşabilen internet kullanıcıları, kendileri ile ilgili olan bazı verilerin internette yer almasını istemeyebilir. İstemediği bir görüntünün, istemediği bir verinin milyarlarca kişi tarafından ulaşılabilir olduğunu bilmek kişiyi zor bir durumla karşı karşıya getirebilmektedir. İşte unutulma hakkı, bireylerin kendileri ile ilgili, başkaları tarafından ulaşılmasını istemediği dijital verilerin arama motorlarından kaldırılmasını talep etme hakkıdır.

Unutulma hakkı, kişinin geçmişte yaşadığı bir olaya ilişkin haber, ses, fotoğraf, görüntü veya video kaydının internet üzerinde yapılan yayınlar vasıtasıyla kamuoyuna yansıması nedeniyle oluşan mağduriyetin giderilmesini amaçlamaktadır. Örneğin, unutulma hakkı ileri sürülerek kişi hakkındaki haber içeriği yayından kaldırılabilir. Bu hak kişinin geçmişte yaşadığı olumsuzlukları tekrar tekrar gündeme getirilmesinin önüne geçmeyi amaçlar. İlk kez 2012 yılında gündeme gelen unutulma hakkı, bir vatandaşın bu hakkı talep etmesi üzerine Avrupa Birliği hukuku çerçevesinde en yüksek yargı organı olan Avrupa Birliği Adalet Divanı(ABAD) tarafından, kişinin ulaşılmasını istemediği verilerin arama motorlarından kaldırılması hususundaki kararında yer almıştır.

Arama Motorlarında Unutulma Hakkı Nasıl Kullanılır?

Unutulma hakkı internetten içerik kaldırma, yani bir verinin internetten silinmesi gibi bir işlem yapılmamaktadır. Diğer deyişle, unutulma hakkı talebi kabul edilse bile ilgili içerik bulunduğu internet sayfasında kalmaya devam edecektir. Bir veri öznesi kendisi hakkındaki bir verinin bağlantısının arama sonuçlarından kaldırılması için talepte bulunur ve bu talep kabul edilir. Arama motorunda veri öznesinin adı veya veri öznesinin adıyla birlikte farklı kombinasyonlar arandığında, arama sonuçlarında ilgili bağlantı gözükmeyecektir.

Google bu durumu şu şekilde açıklamaktadır: “Ahmet Demir’in Paris gezisiyle ilgili bir makaleyi kaldırma talebini onaylarsak, sonucu (Ahmet Demir) ile ilgili sorgularda göstermeyiz, ancak örneğin (Paris gezisi) gibi bir sorguda gösterebiliriz.” Bu nedenle unutulma hakkı talebi kabul edildiğinde yapılan işlem “arama sonuçlarından kısmen bağlantı kaldırma” olarak nitelendirilebilir. Asılsız veya hakaret içeren bir tweeti veya gazete haberini sildirmek için kullanacağınız hukuki yol unutulma hakkı değildir. Bu durumda farklı hukuki mekanizmalar devreye giriyor. Unutulma hakkı daha çok geçmişte İnternet’te yayımlanmış ve sizinle artık bağdaşmayan verilerin bağlantılarının İnternet’teki arama sonuçlarından kısmen kaldırılmasını konu edinmiş bir insan hakkıdır.