Yıpranma payı nedir, nasıl alınır? Yıpranma payı alan meslekler neler?

Sağlık personeli çalışanlarına yıpranma payı ile ilgili bir maddenin yer almasının ardından konuyla ilgili detaylar araştırılmaya başladı. Sağlıkta yıpranma payı 60 gün olacak peki ya başka hangi mesleklerde yıpranma hakkı var?

Yıpranma payı nedir?

Yıpranma payına fiili hizmet zammı da deniliyor. Yıpranma payı 4a sigortalıları ve 4c sigortalıları için geçerlidir. 4b sigortalılar yani Bağkurlular için yıpranma payı yoktur. Yıpranma payına hak kazanan iş kolları çizelgelerle belirtilmiştir.

Yıpranma payı nasıl alınır?

Fiili hizmet süresi zammı uygulamasından yararlanılabilmesi için çalışmanın ilgili kamu idaresinde ve belirtilen kadro ve unvanlarda geçmesi gerekiyor.

Tabloda yer alan işyeri ve işlerde fiilen çalışıyor olmaları.

Uzun vadeli sigorta kolları olan malullük, yaşlılık, ölüm primi ödeyenler fiili hizmet zammından yararlanır.

Emekliler ve kısa vadeli sigorta kollarından prim ödeyenler fiili hizmet zammından yararlanamaz.

Kısa süreli çalışmalar fiili hizmet süresi zammı uygulamasından yararlandırılmaz.

Yıpranma payı alan meslekler neler?

Ülkemizde toplam 18 meslekte yıpranma payı verilmektedir. Çalışma koşulları ağır olan mesleklerde yıpranma payı verilerek daha çabuk emekli olmaları hedeflenmiştir.  Örneğin 12 ay boyunca bir meslek dalın çalışan ve bu kişiye 90 gün yıpranma payı veriliyorsa, bu kişi 15 ay çalışmış gibi görünmektedir.

-Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar 60 – 90 gün.

-Cam fabrika ve atölyelerinde çalışanlar 60 gün.

-Cıva üretimi işleri sanayinde çalışanlar 90 gün.

-Çimento fabrikalarında çalışanlar 60 gün.

-Kok fabrikalarıyla Termik santrallerde çalışanlar 60 gün.

-Alüminyum fabrikalarında çalışanlar 60 gün.

-Demir ve çelik fabrikalarında çalışanlar 90 gün.

-Döküm fabrikalarında çalışanlar 60 gün.

-Asit üretimi yapan yerlerde çalışanlar 90 ile 180 gün.

-Madenlerin yer altında çalışanları 180 gün.

-Radyoaktif ve doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler radyoiyonizan maddelerle veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları yapılan işler ile yapılan işlerde çalışanlar 90 gün.

-Su altında çalışanlar 60 gün.

-Türk Silahlı Kuvvetlerinde Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşlar ve sözleşmeli erbaş ve erler 90 gün.

-Emniyet ve MİT mensupları 90 gün.

-İtfaiye veya yangın söndürme işlerinde çalışanlar 60 gün.

-Basın Kartı Yönetmeliği’ne göre çalışan gazeteciler 90 gün.

-TRT’de Basın Kartı Yönetmeliği’ne göre çalışanlar 90 gün.

-Türkiye Büyük Millet Meclisi Yasama organı üyeleri ile dışarıdan atanan bakanlar 90 gün fiili hizmet zammı alıyor.

Son olarak torba yasada geçilen ve sağlık sektöründe çalışan kişilerde yıpranma payı almaya hak kazandılar. Radyoloji, röntgen, görüntüleme, ameliyathane, yoğun bakım, doğumhane, yeni doğan, süt çocuğu, yanık, diyaliz, acil servis, kapalı psikiyatri servisleri, AMATEM ve 112 acil sağlık hizmetleri çalışanları 90 gün olarak, Toplum Sağlığı Merkezi (TSM) Çalışanları, Sağlık Evi, Aile Hekimi ve Aile Sağlığı Elemanları 60 gün olarak, Hastanelerde servis, poliklinik, laboratuvar gibi bölümlerde çalışanlar ise 60 gün olarak,- Bakanlık Merkez Teşkilatı Personeli 30 gün olarak, Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Kamu Hastaneleri Genel Sekreterlik personeli 30 gün olarak düşünülüyor.