Kanserojen oyuncak nasıl anlaşılır? Zehirli oyuncakları anlama yolları

Çocukların kullandığı oyuncaklar çocuk sağlığı açısından büyük önem taşıyor. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Türkiye’de son 5 yılda 8.8 milyon dolarlık (47.5 milyon TL) sağlığa zararlı oyuncak ele geçirildiğini açıkladı. Bunun üzerinde zehirli kanserojen madde taşıyan oyuncakların hangileri olduğu nasıl anlaşıldığı araştırılmaya başladı. Zehirli oyuncaklarda bulunan fitalat maddesi nedir, nasıl anlaşılır?

Ticaret Bakanlığı’ndan 20 Ekim’de yapılan açıklamada da sağlığa zararlı 15 bin oyuncağın ele geçirildiği bildirilmişti. İstanbul gümrük ekiplerince baskın yapılan depoda hiçbir denetimden geçmemiş, sağlığa zararlı 15 bin oyuncak ile 6 bin 250 kol saati ele geçirilmişti.

Türkiye’de ithal edilen oyuncakların çoğu Çin’de üretilmektedir. Buna göre kanserojen madde taşıyan oyuncakların Çin’den geldiği söylenmektedir. Bunun dışında bir de ülkeye kaçak yollarla getirilen oyuncaklar çocukları sağlığını olumsuz etkiliyor. Aynı zamanda Türkiye’de de üretilen bazı oyuncaklar kanserojen madde taşıyor. Kanserojen madde taşıyan oyuncaklarda korunmak için oyuncaklar fiziksel, kimyasal ve mekanik özellikleri açısından ithalat aşamasında denetime tabi tutulmaktadır.

Kaliteli oyuncak nasıl anlaşılır?

Çocukların zihinsel ve bedensel gelişimlerini sağlıklı bir şekilde tamamlamaları açısından oyuncak seçimi oldukça önemlidir. Kaliteli oyuncak alınmak isteniyorsa organik oyuncakların tercih edilmesi gerekir. İçerisinde herhangi bir kimyasal boya ya da malzeme bulundurmayan organik, doğal malzemelerle üretilen oyuncaklar çocuğunuzun sağlığı açısından zararsız oyuncaklardır. Sadece ahşapla yapılan oyuncakları tercih etmeniz bu nedenle çocuğunuz için daha faydalı olacaktır.

Eğer gerçekten sağlıklı, kaliteli ve güvenlik standartlarına uygun olarak üretilmiş bir oyuncak satın aldıysanız, oyuncağın AB standartlarında üretilmiş olduğunu belirten CE işaretinin oyuncağın herhangi bir yerinde ya da etiketinde bulunması gerekiyor. Eğer aldığınızın oyuncaklar CE amblemini taşımıyorsa kesinlikle satın almayın. Büyük ihtimalle içerisinde kimyasal malzeme ve boya içeriyor demektir. Kimyasal maddelerin çocuklar açısından zararı uzmanlar tarafından sürekli vurgulanan bir konu, bu nedenle buna çok dikkat edilmesi gerekiyor.

Zehirli oyuncaklarda bulunan fitalat maddesi nedir, nasıl anlaşılır?

Kanser ve kısırlığa neden olan ‘fitalat’ içeren Çin malı oyuncaklar Avrupa üzerinden Türkiye’ye getiriliyor. Çinliler, melaminli mama ve süt tozlarından sonra şimdi de oyuncaklarda kullandığı ‘fitalat’ adı verilen plastik katkı maddesi ile çocukları tehdit ediyor. Oyuncak arabaların Sağlık Bakanlığı analizlerinde, kurşun miktarı izin verilenden fazla çıkmış, oyun hamuru küflü olduğu ve asgari güvenlik koşullarını sağlamadığı için güvensiz ürün olarak değerlendirilmiş, oyuncak tabancada kurşun miktarı izin verilenden fazla tespit edilmiş, su oyuncaklarının fitalat testinde izin verilen düzey üzerinde içerdiği saptanmıştır. Oyuncakların, biri hariç Çin menşeli olduğu görüldü.

Fitalat nedir?

Plastik katkı maddesi olan fatalat ergenlik sürecinde cinsel kimlik değişimi, erkek çocuklarda kısırlık, kız çocuklarda erken göğüs büyümesi ve cilt hastalıklarına neden olduğu, kanser riski oluşturduğu için AB’ce yasaklandı. Fatalat katkısı, baskılı tişörtlerde de kullanılabiliyor.

Fitalat maddesinin etkileri neler?

Ergenlikte cinsel kimlik değişimi, kısırlık, erken göğüs büyümesine neden olduğu, cilt hastalıkları ve kanser riski oluşturuyor.

Oyuncakta CE işareti nedir?

Bu işaret oyuncak üreticisinin oyuncağın AB’nin ve ülkemizin güvenlik ve standart konusundaki ortak kurallarına uygun olduğuna ilişkin verdiği garanti anlamına gelir. Tüm oyuncakların CE işaretini taşıması gerekmektedir. Üstünde CE işareti olmayan oyuncakları almayın. Bunlar kalitesiz ve çocuğunuz için tehlikeli olabilirler.

Oyuncak seçerken dikkat edilmesi gerekenler neler?

-Oyuncakları elinize alıp iyice kontrol edin. Oyuncak içindeki yumuşak dolgu malzemeleri, metal parçacıklar, iğneler ve kıymıklar gibi herhangi bir sert veya sivri yabancı madde ihtiva etmemelidir.

 -İnce, çabuk kırılır plastikten yapılmış oyuncaklar almayın.3 yaşından küçük çocukların oyuncakları çok sert maddeden yapılmış olmalıdır.

-İnce plastik ambalajların ve kırık oyuncakları çocuğun eline geçmeden çöpe atınız.

-Oyuncağa iliştirilmiş plastik etiketleri, fiyat etiketlerinin plastik bağcığını ve buna benzeri şeyleri kesip atınız. Bu tür küçük şeyler kopup çocuğun ağzına girerek tehlike oluşturabilir.

-Oyuncağın dikiş yerlerinin sökülüp sökülmediğini çekiştirerek kontrol ediniz.

-Kötü kokan yumuşak plastikten yapılmış oyuncaklar almayınız.

-Çikolata yumurtaların içindeki küçük oyuncaklara dikkat ediniz. Bunlar çocuğun boğazına kaçarak tehlike oluşturabilirler.

-Genişleyen oyuncakların(suya veya benzer sıvıya atıldığında büyüyen, genişliyen oyuncakların)%50’den fazla genişlememesi gerekmektedir.

-Tebeşir, boya kalemleri, keçe kalemler ve benzerleri küçük çocuklar için özel yapılmış olmalıdır. Büyüklerin kullandığı kalemleri çocuğun ağzına alıp emmesi bunları yalaması veya bunlarla cildine şekil çizmesi tehlikeli olabilir.

-Uzun ipli, kordonlu, kurdeleli oyuncaklar da küçük çocuklar için tehlike oluşturabilirler. Bu bağlar ve kordonlar çocuğun boynuna dolanarak nefes almasını engelleyebilirler.

 -Çocuk yaklaşık 6 aylık olup, ellerinin veya dizlerinin üstünde kalkabildiği zaman yatağının üzerine serilmiş olan oyuncakları kaldırınız.

-Yüksek ses çıkaran oyuncakları çocuklardan uzak tutunuz.

 -Tüylü oyuncaklar alerji açısından bir takım problemler doğurabileceği için özellikle alerjik bünyeli çocuklardan uzak tutulmalıdır. Ayrıca bu tür oyuncaklar daha çabuk mikrop barındırabilirler ve temizlenmesi çok zordur.