Avrupa'da iki ülke birleşiyor

BBC Türkçe’de yer alan haberde deklarasyonun içinde yazanlar yayımlandı.

Romanya halkının Moldova ile birleşme arzusunu dile getiriyor ve olası bir birleşmenin Moldova halkının kararıyla gerçekleşebileceğini, Romanya halkının buna artık hazır olduğu belirtildi.

Deklarasyon Besarabya bölgesinin “Anavatan” ile bütünleşmesinin 100. yıldönümünde, bu bölgenin bugünkü adı olan Moldova’nın ve Romanya’nın yeniden birleşmesi çabalarının hukuka dayalı ve haklı bir çaba olduğunun da altını çizdi.

Parlamentonun anma toplantısındaki konuşmasında iktidardaki Sosyal Demokrat Parti (PSD) lideri Liviu Dragnea “Ben Moldova ile bütünleşmek ve tek bir ulus olarak Avrupa sahnesinde yer almaktan yanayım” dedi.

‘Halkların kaderlerini belirleme hakkı bir AB ilkesidir’

Dragnea, 1975 Helsinki Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansının sonuç belgesinin sekizinci maddesine dikkat çekti. Romanyalı siyasetçi bu maddenin Avrupa halklarının “eşitlik ve kendi kaderlerini belirleme” hakkına vurgu yaptığını saptayarak “Almanya da bu maddeye istinaden yeninden birleşmiştir” dedi.

Rumenlerin tarihte hep “Büyük Romanya’nın” parçası olarak gördükleri Boğdan ve Besarabya bölgesi, Osmanlı ve Rusya savaşları sonucunda 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’ndan Rusya’nın eline geçmişti.

Sovyet devriminin ardından özerk yapıya kavuşmuştu

Halkın büyük çoğunluğunun Rumence konuştuğu bölge Sovyet Devrimi sonucunda özerk bir yapıya kavuşmuş ve bunun ardından da 27 Mart 1918’de Kişinev Parlamentosu’nun bir kararıyla Romanya Krallığına katılmıştı.

Bu bölge 1940’a kadar Romanya’nın bir parçası olarak kalmıştı.

Moldova temsilcileri de bütünleşmekten yana

Romanya Parlamentosu’nun “Rumen halkının ve Rumencenin bütünleşmesi” başlığıyla düzenlenen bu toplantısına Moldova Parlamentosu ve Moldova hükümeti temsilcileri de katıldılar.

Moldova Parlamentosu Başkanı Adrian Candu konuşmasında Moldova’nın Romanya’nın desteğine ihtiyacı olduğunu söyledi. Avrupa ile bütünleşmeye giden yolda yolların ve köprülerin inşaatının ve işbirliğinin ancak Romanya’nın yardımıyla mümkün olduğunu vurguladı.

Macar azınlık temsilcileri birleşmeye karşı

Romanya Parlamentosu’ndaki Macar azınlık partisi ise deklarasyona “Hayır” oyu verdi. Romanya Macar Demokratlar Federasyonu (RMDSZ) Macar azınlık partisi adına konuşan Zoltan Csaba Romanya parlamentosunun bu kararını “ikiyüzlülük” olarak tanımladı.

Macar asıllı siyasetçi Romanya’nın, Rumen azınlığın yaşadığı bugünkü Moldova bölgesindeki halkın iradesini “ulusların kendi kaderini belirleme hakkı” olarak tanırken, öte yandan Erdel bölgesindeki Macarların kültürel ve yöresel özerklik taleplerini ise sistemli olarak reddettiğinin altını çizdi.

Macar siyasetçi her şeye rağmen Romanya Parlamentosunun bu kararının örnek teşkil edeceğini, çünkü Romanya’da yaşayan Macarları, kendi haklarını elde etme açısından cesaretlendireceğini savundu.

Eski Besarabya bölgesinin Romanya ile bütünleşmesi projesine Ukrayna ve Rusya’nın nasıl tepki vereceği ise merak konusu.

Moldova’nın Dinyester bölgesinde Rus askerlerinin konumlandığı üsler de var. Romanya ise son dönemde kendi topraklarında giderek artan bir şekilde NATO ve Birleşik Amerika askeri varlığına izin veriyor.