Hamilelikte ikili test neden yapılır, kaçıncı haftada yapılır, yapılmazsa ne olur?

Hamile olduğunuzu öğrendiğiniz andan itibaren aslında birtakım kontrolleriniz de başlamış durumdadır. Gebeliğinizi ilk öğrendiğinizde yaklaşık 5 haftalık hamilesinizdir ve ilk ultrason deneyiminizi 6.veya 7.haftada gerçekleştirmiş olursunuz. Hamileliğinizin başında doktorunuz sizden genel kapsamlı bir test isteyebilir. Bu aşamayı geçtikten sonra ikili test aşaması gelir. Anne adaylarının en çok merak ettiği konulardan biri de yapılan bu ikili, üçlü ve dörtlü testlerin ne anlama geldiği ve gerekli olup olmadığı. Şimdi sizlere ikili testin ne olduğunu, nasıl yapıldığını ve yaptırılmazsa hangi riskleri aldığınızı anlatmaya çalışacağız.

Hamilelikte ikili test nedir, neden yapılır?

Gebelikte yapılan testler yaygınlık kazanmış durumdadır. En çok yapılan testlerden biri de ikili test. Bu testlerin yapılması zorunlu değil, karar verme önceliği anne adayına aittir. İkili test diğer testlerden farklı olarak üstüne düşünülmesi gereken testlerden biridir. Anne ve baba adayları önemli olan bu testleri yaptırmadan önce neden yapılması gerektiğini, ne fayda sağlayacağını ve riskli durumlarının ne olduğunu öğrenmeleri gerekir. Aldıkları cevaba göre de testleri yapıp yapmama kararı vermeleri daha sağlıklı olur. İkili testin amacını öğrenmeden yaptıran aileler bazı olumsuz sonuçlar karşısında büyük stres ve kafa karışıklığı yaşayabilirler. İkili testin yapılış amacı bebekte herhangi bir hastalık olup olmadığını belirlemek.

Hamilelikte ikili test kaçıncı haftada yapılır?

İkili test hamileliğin 11-14 haftaları arasında yapılır. Bu test halk arasında zeka testi olarak bilinir ancak bu testler bebeğin genel zeka düzeyini ölçemez.  Bebekte trizomi 21 (Down sendromu) ve Trizomi 18 (Edwards sendromu) denilen iki kromozomal anomalinin varlığını araştırmak için yapılır. Trizomi 21 daha sık görülür, trizomi 18 olan bebeklerin yüzde doksanı doğumdan önce ölür, doğanların da çoğu erken aylarda kaybedilir. Bu nedenle testin yapılma amacında ve ailenin kararında daha çok trizomi 21 önemlidir. Bu iki hastalık bebekte zeka geriliği ve çeşitli iç organ anomalileri ile karakterizedir. İkili testi yaptırmaktaki amaç bu hastalıklar bebekte varsa gebeliğin üçüncü dördüncü aylarında bunu fark etmek ve aile isterse düşük yaptırarak gebeliği sonlandırmaktır. Aile isterse gebeliğin 24. haftasına kadar gebeliğin sonlandırılmasına kanunlar izin vermektedir. İkili test sonucunda Down sendromu riski çıkması bebekte kesin Down sendromu olduğunu göstermez. Hastalığın olup olmadığını netleştirmek için CVS veya amnioyosentez yapılması gerekir. Bu da düşük riski taşımaktadır.

Hamilelikte ikili test yapılmazsa ne olur?

Gebelikte bebekte Down Sendromu varsa bunu tespit edebilecek en başarılı testlerden birisi ikili testtir. Yapılmazsa bebekte bu hastalığın olup olmadığı ultrason cihazıyla bilinemez. Trizomi 18 için durum farklıdır, bu hastalığa ait bulgular ultrason ile %90 gibi yüksek oranda tespit edilebilmektedir. Gebeliğin 11-14 haftaları arasında ikili test yaptırmayanlar sonraki ay 16-20 haftalar arasında üçlü, dörtlü test yaptırabilirler.

Hamilelikte ikili test nasıl yapılır?

Öncelikle bebek ultrasonla kontrol edilir. Bebeğin ense kalınlığı ve boyu ölçülür, not edilir. Aynı gün anne bu kağıt ile tahlil için kan vermeye gider. Kanın aç karnına, tok karnına veya günün hangi saatinde verildiği fark etmez yalnız ultrasonun yapıldığı gün verilmesi gerekir. 11-14 haftalık gebelik döneminde anneden normal kan tahlillerinde olduğu gibi anneden kan alınır. Bu kanda β-hCG ve PAPP-A düzeyleri ölçülerek, annenin yaşı ve diğer bazı özellikleri ile formüle edilerek bilgisayar yardımıyla sonuç belirlenir. Eğer bu formüle bebeğin ense kalınlığı (NT) de eklenirse elde edilen sonucun doğruluk oranı daha net olur, bu teste kombine test (ikili kombine test) denir. İkili test taraması ile Down Sendromlu bebeklerin %65'i tespit edilebilirken, kombine test ile %85'i tespit edilebilir.

İkili test sonucuna göre risk belirleme:

-İkili test sonucunda Down Sensromu için yüksek risk sınırı 1/270 kabul edilir. Yani sonuç 1/270'den büyük çıkarsa (örneğin 1/200) bebekte Down Sendromu olma riski normalden yüksektir.

-İkili test sonucunda Edwards sendromu (trizomi 18) için yüksek risk sınırı 1/100 kabul edilir. Yani sonuç 1/100'den büyük çıkarsa (örneğin 1/80) bebekte Edwards Sendromu olma riski normalden yüksektir.

Burun Kemiği ölçümü (nazal bone):

Burun kemiği yokluğu (nazal bone absence) diye tanımlamak daha doğrudur, çünkü kemiğin varlığı veya yokluğu değerlendirilir. Nazal kemiğin ultrasonda görülememesi trizomi olma riskini arttırır. Çünkü nazal kemik 11-14 hafta arasında normal fetusların %98'inde görülebilir, sadece %2'sinde görülemez. Trizomili 21 olan fetusların ise %70'inde nazal kemik görülemez. Trizomi 18 olan fetusların %50'sinde nazal kemik görülmez. Trizomi 13 olan fetusların %30'unda nazal kemik görülmez.

Ense Kalınlığı (nuchal transclucency, NT) ölçümü:

Anne karnındaki bebeğin ense kısmında cilt-cilt altı aralığındaki sıvı birikiminin ultrasonla ölçülmesidir. Bu sıvı her bebekte belli bir sınıra kadar normal olarak vardır. NT ölçümünün yükseldiği durumlarda, hem kromozomal hem de yapısal bozukluk ihtimali artmaktadır.

İkili test sonuçları kaç günde çıkar?

İkili test sonucu yaptırılan kuruma göre değişir. Genel olarak birkaç gün sonra sonuçlar çıkmaktadır. Ücreti de kuruma göre değişiklik göstermektedir.