2018 kıdem tazminatı şartları neler?

Belli bir çalışma hayatından sonra işten ayrıldığınızda kıdem tazminatı ödenir. Ancak kıdem tazminatı işten ayrılan ya da çıkarılan her işçiye ödenmez. Kıdem tazminatının verildiği ve verilmediği durumlar vardır. Peki ya 2018 kıdem tazminatı şartları neler diyorsanız yazımızdan öğrenebilirsiniz.

Kıdem tazminatı alma şartları 2018 , birçok işçinin en fazla merak ettiği konulardan birisidir. Bir şekilde işten ayrılma durumunda işçinin işverenden kıdem tazminatı alıp alamayacağı ya da hangi şartlarda alabileceği konusu, sürekli gündemi meşgul etmektedir.Bu durum, oldukça normaldir. Çünkü, işten ayrılma durumu oldukça can sıkıcı, işçiyi zor durumda bırakma ihtimali olan bir olaydır. İşçinin bir nebze olsun, kendini ve yaşamını garanti altına alması oldukça önemlidir. Bir süreliğine de olsa, kıdem tazminatı bu kolaylığı sağlamaktadır.

Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, 4a statüsündeki özel sektör çalışanlarının belirli süre çalıştıktan sonra işine haksız yere son verilmesi veya bazı haklı şartlarda dahi işten ayrılma sonucunda çalıştığı süre zarfınca işverenden aldığı toplu ödemedir. Kıdem tazminatı alabilmek için belli şartlar bulunmakta. Bu şartları sağlamanız durumunda işveren dirense bile kıdem tazminatı almaya hak kazanırsınız. Kıdem tazminatı şartları 2018 ile ilgili detaylı açıklamaya girmeden önce bilmenizi istediğim bir konu var. Genellikle işçi ve işveren arasında uzun yıllar birlikte çalışmanın verdiği bir bağ bulunmakta. Bu bağ işçinin uzun yıllar boyunca çalıştığı işyerinden geçimini sağladığı için işverene güveni getiriyor. Kıdem tazminatı durumunda da işçi kıdem tazminatı almaya hak kazandıktan sonra parayı almadan “ibraname” imzalamaktadır.

İbraname Nedir? İş kanununda ibraname, işçi ve işveren arasında imzalanan ve işçinin söz konusu işyerindeki tüm haklarını aldığını, işverenle herhangi bir alacak veya tazminat hakkının kalmadığını belirten sözleşmedir. İspatı mümkün olmayan durumlarda kıdem tazminatı almadan ibranameye imza atmanız sizi geri dönüşü olmayan bir yola sokabilir. Bu yüzden her kim olursa olsun kıdem tazminatınızı almadan ibranameye imza atmayın.

İşçinin işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı nasıl alınır?

Eğer ortada bir sebep yok iken işten ayrılmış iseniz kıdem tazminatı alamazsınız. Bu durumun istisnaları vardır. Bunlar:

-Evlenen kadın işçinin evlendikten sonra 1 yıl içinde işten ayrılması
-Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi
-İlk sigorta girişinden bu yana 15 yıl geçmiş olan ve toplam sigorta prim günü sayısı en az 3600 gün olan işçinin, emekliliği hak ettiğine dair SGK’dan alacağı bir yazıyı işyerine vererek işten ayrılması (İlk sigorta girişi, 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için geçerlidir bu madde)

Kıdem Tazminatı Nasıl Belirlenir?

Bildiğiniz üzere ödenecek en yüksek kıdem tazminatı tutarı en yüksek maaşı alan devlet memuruna bir takvim yılında ödenecek yıllık ikramiye tutarına göre belirlenmekte. 2017 yılının ikinci yarısı için kıdem tazminatı tavan tutarı 4.731,00 TL üzerinden hesaplanmakta iken, taban tutarı ise 1777,50 TL üzerinden hesaplanmakta.

2018 kıdem tazminatı tavanı ne?

Devlet memurlarının 2018 Ocak ayı itibariyle zam oranları 03 ocak 2018 tarihi itibariyle netleşti.Buna göre 01 Ocak 2018 tarihi ile 30 Haziran 2018 tarihi arasında işten ayrılanlara bir tam yıllık çalışmaları için ödenecek tavan tazminatı tutarı 5001,76 TL, taban tutarı ise 2029,50 TL olacaktır.

Genel olarak kıdem tazminatı alabilmeniz için;

İşten kendi isteğiniz ve kusurunuz dışında ayrılmanız. (Bu durumun istisnaları vardır. Kendi isteğiniz ile işten ayrılsanız bile tazminat ödenmesi gereken durumlar vardır.

-İşten ayrılış tarihinden önce en az 1 yıllık çalışmanızın olması gerekmektedir.

-Kıdem tazminatı hesabı işten ayrılış tarihindeki son brüt kazancınız üzerinden hesaplanır. Bu brüt kazancın %8,33’ü bir aylık kıdem tazminatı olarak tarafınıza ödenir.

Bildiğiniz üzere kıdem tazminatında yeni bir sisteme geçilmesi planlanıyor. Yeni sistemle;

-Çalışanın her ay hakettiği kıdem tazminatı tutarı çalışan adına açılan tazminat fon hesabına işveren tarafından ödenecek.
-Fona yatırılan para bireysel emeklilikte olduğu gibi çeşitli fonlarda değerlendirilecek.
-Çalışan kanunda belirtilen şartları sağlaması halinde kendi isteği ile işten ayrılsa bile fon hesabında biriken parayı çekebilecek. (Şartların 3600 gün ve 15 yıllık sigortalılık süresi ) olması bekleniyor)

Kıdem Tazminatı Şartları 2018 Neler?

1- Aynı işverene bağlı iş yerinde çalışma süresinin en az 1 yıl olması gerekmektedir. Bir yıldan daha az çalışma durumunda kıdem tazminatı alınamaz.

2- Askerlik görevi nedeniyle işten ayrılma: Vatani görevini yapmak için işten ayrılmak zorunda kalan işçilere kıdem tazminatı ödenmektedir. Ancak bu durumda da askere gidecek işçinin iş yerinde 1 yıldan fazla çalışması gerekir.

3- Kadın işçinin evlenmesi halinde: Kadın işçinin evlilik nedeniyle işten ayrılması halinde kıdem tazminatı ödenmektedir. Kadın işçilerin bu haktan yararlanılabilmesi için iş sözleşmesinin evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde yazılı olarak işverene sunulması gerekmektedir. Bu durumda kadın işçilere de haksız durum olmaksızın kıdem tazminatı ödenmektedir. Kadın işçiler evlendikten sonra 1 yıl içinde bu durumu yazılı olarak bildirmelidir. Bir yılı aştıktan sonra yapılan yazılı bildirim kıdem tazminatı alma hakkını sona erdirir. Örneğin A adlı kadın işçi 01.01.2018 tarihinde evlendi ancak bu işçi evlilik nedeniyle işten çıkmak istediğini 1 yıl 1 ay sonra belirtti. Bu işçi kıdem tazminatı alamaz. Kadın işçilerin evlenmesinde 1 yıllık süre önemlidir.

4- Devlet memurluğuna geçişte kıdem tazminatının ödenmesi: En çok soru gelen konuların başında da özel sektörde çalışılmakta iken devlet memuru olan kişilerin kıdem tazminatı alıp alamayacağıdır. İş kanununda 4a statüsündeki (bir başkasının yanında çalışan) kişilerin devlet memuru olduğunda kıdem tazminatı alabileceği belirtilmemiştir. İşverenin bu durumda kıdem tazminatı ödemesi zorunlu değildir.

5- Emeklilik hakkının elde edilmesi veya sigortalılık süresi/prim gününün doldurulması sebebiyle: Emeklilik hakkını elde eden işçiler bu hak kazanıldığı andan itibaren işten ayrılabilir. Bu durumda işçi kıdem tazminatı alabilir.

6-İşten isteğimle ayrılırsam kıdem tazminatı alabilir miyim?

Kanunda kendi isteğiyle istifa eden (işten ayrılan) işçilerin kıdem tazminatı alamayacağı yazmakla birlikte iş sözleşmesinin askerlik görevi, emeklilik hakkının elde edilmesi/prim günlerinin doldurulması, sağlık problemlerinin işin devamlı yapılmasına engel oluşturduğunun belgelenmesi, işverenin ahlak kuralları ve iyi niyete aykırı davranışlarda bulunması nedeniyle işçinin istifası sonucu işçiler kıdem tazminatı alabilir. Bu durumlarda da işçilerin çalışma sürelerinin en az 1 yıl olması şartı aranmaktadır.

7- Çalıştığım iş yeri devredilir veya satılırsa işten çıkış sonrası kıdem tazminatı alabilir miyim?

Çalıştığınız iş yeri satılır veya bir başkasına devredilirse işçiler aynı şartlarda çalışmaya devam eder. İş yerinin satılması veya devri sonrasında yıllık izinler ve kıdem tazminatının belirlenmesinde devir öncesi toplam çalışma süreniz esas alınır. Bu durumda bir kaybınız olmaz. Devir sonrası kanuni haklarınızda bir kayıp olmadığı için iş yerinin satışı veya devri sonrası herhangi bir sebep olmaksızın istifa etmeniz durumunda kıdem tazminatı hakkınız sona erer.

8- Hamilelik veya doğum nedeniyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi, hamile veya doğum nedeniyle dahil olsa işten ayrıldığında kıdem tazminatı alamaz. Bu durumlarda ancak doğum ve analık izni kullanabilir.

9- Çıraklar kıdem tazminatı alabilir mi?

Kıdem tazminatı alma hakkı 4857 sayılı iş kanunu, 5953 sayılı basın iş kanunu ve 854 sayılı deniz iş kanununa tabi çalışanları etkilemektedir. Çıraklar, çırak sözleşmesine tabi olduğu için çıraklık dönemleri boyunca 1 yıldan fazla çalışsalar dahi kıdem tazminatı alamazlar.

10- Malullük aylığı sebebiyle işten ayrılan işçiler kıdem tazminatı alabilir mi?

Evet alabilir. İş kanunu’nun 14. maddesine göre “malullük aylığı almak amacıyla istifa eden (işten ayrılan) işçiler kıdem tazminatı almaya hak kazanır.

11- Yaşlılık aylığı almak için yaş dışında sigortalılık süresi veya prim gün sayılarını tamamlayarak işten ayrılan işçiler kıdem tazminatı alabilir mi?

1475 sayılı İş Kanununun 14. maddesinde kıdem tazminatı alabilecek kişiler arasında “Yaşlılık aylığı almak için yaş dışında sigortalılık süresi ve prim gün sayılarını tamamlayarak işten ayrılan (istifa eden) işçiler sayılmıştır. Yani bu durumdaki bir işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır.

12- Kıdem tazminatında süre nasıl hesaplanır?

9. maddede sayılan kanunlara tabi kişilerin 1 yılı doldurması sonucunda kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar. İş değiştirme sonrasında kıdem tazminatı sıfırlanır. Örneğin A iş yerinde 5 yıl çalıştıktan sonra buradan kıdem tazminatınızı alarak veya alamayarak ayrıldınız sonrasında da B iş yerinde çalışmaya başladınız. B iş yerinde toplamda 10 yıl çalışırsanız şartları sağlamanız durumunda 10 yıl üzerinden kıdem tazminatı alabilirsiniz.

13- Kıdem tazminatında yapılacak kesintiler nelerdir?

Kıdem tazminatı ödenirken yalnızca damga vergisi kesintisi yapılmaktadır. Damga vergisi oranı %0,759

14- Kıdem tazminatı net mi yoksa brüt ücret üzerinden mi hesaplanır?

Kıdem tazminatı brüt ücret üzerinden hesaplanmaktadır.

15- Kıdem tazminatı hesaplanırken hangi ödemeler dahil edilir?

Kıdem tazminatı hesaplanırken işçi lehine bir uygulama görülmektedir. Çıplak ücret, gıda yardımı, eğitim yardımı, yemek yardımı, konut yardımı, yakacak yardımı, kasa tazminatı, erzak yardımı, giyecek yardımı, unvan tazminatı, aile yardımı, çocuk yardımı, temettü gelirleri, taşı yardımı, yıpranma tazminatı, nitelik zammı, mali sorumluluk tazminatı, devamlı ödenen primler kıdem tazminatına dahil edilir.

16- Kıdem tazminatı hesaplanırken hangi ödemeler dahil edilmez?

Yıllık izin ücreti, genel tatil ücreti (1 mayıs gibi), evlenme yardımı, hafta tatil ücreti, bayram harçlığı, hastalık yardımı, ölüm yardımı, izin harçlığı, seyahat primleri, teşvik primleri, fazla çalışma ücreti, iş arama yardımı, harcırah, iş elbisesi bedelleri kıdem tazminatına dahil edilmez.

17- Ev işlerinde çalışanlar kıdem tazminatı alabilir mi?

Ev işlerinde çalışma İş Kanununun 4.maddesindeki “istisnalar” arasında sayıldığı için kıdem tazminatı hakları bulunmamaktadır.

18- İşçiler işyerinden kaynaklanan bir hastalığa tutulması halinde istifa edip kıdem tazminatı alabilir mi?

İşçi ve işverenlerin haklarını koruyan İş Kanunu’na göre işin niteliğinden doğan bir sebeple işçilerin sağlığının bozulması durumunda işçi iş akdini haklı nedenlerle feshederek kıdem tazminatı alabilir.

19- İşveren işçilerin maaşını eksik ödüyorsa işçiye tazminat ödenir mi?

Evet ödenir.

20- Fazla mesai nedeniyle işten ayrılan işçiye kıdem tazminatı ödenir mi?

Evet ödenir.

Aşağıdaki durumlar ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık oluşturmaktadır. Bu nedenle, aşağıdaki durumlar nedeniyle işten çıkarılmış iseniz kıdem tazminatı alamazsınız.

Kıdem Tazminatı Hakkının Kaybedildiği Durumlar:

-Gerekli vasıflara sahip olmadığı halde varmış gibi yaparak, kendisiyle ilgili yanlış bilgiler vererek iş sözleşmesi yapılırken işçinin işvereni aldatmış olması
-İşçinin işverenin ya da ailesinden birinin hakkında hakaret dolu sözler sarf etmesi ya da iftirada bulunması
-İşçinin başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması
-İşçinin işverene, işverenin ailesine ya da başka bir işçiye sataşması
-İşçinin iş yerine sarhoş ya da uyuşturucu madde alarak gelmiş olması ya da bu maddeleri iş yerinde kullanması
-İşçinin işverenin güvenini kötüye kullanması, hırsızlık yapması ya da işverene bağlılık kurallarına uymaması
-İşçinin iş yerinde işlediği bir suçun 7 günden fazla hapis cezası gerektirmesi ve ertelenmemesi
-İşçinin mazeretsiz ya da izinsiz olarak olarak; arka arkaya 2 iş günü ya da bir ay içinde 2 kez her hangi bir tatilden hemen sonraki iş günü ya da bir ayda toplam 3 iş günü işine gelmemesi
-İşçinin görevlerini, kendisine hatırlatılmasına rağmen, ısrarla yapmaması
-İşçinin kendi hatası nedeniyle iş güvenliğini tehlikeye düşürmesi
-İşçinin hatası nedeniyle iş yerinin malına verdiği zarar miktarının, işçinin bir aylık ücreti tutarını aşması

Kıdem tazminatı hakkında sizin merak ettikleriniz neler?