Salih Müslim'in serbest bırakılmasının ardından Türkiye Çekya ilişkileri nasıl etkilenecek?

Terör örgütü PYD/PKK’nın kırmızı bültenle aranan eski eş başkanı Salih Müslim, Çekya’nın başkenti Prag’da yakalandı. Türkiye, Müslim için 13 Şubat'ta kırmızı bülten çıkarmıştı.

Çekya İnterpol Birimi, Müslim'in 24 Şubat'ta Prag'da Türkiye'nin talebi ve ilettiği yakalama emirlerine istinaden gözaltına alındığını Türk makamlarına bildirdi.

4 MİLYON LİRA ÖDÜL KONULMUŞTU

İçişleri Bakanlığı'nın terör suçlarından arananların yer aldığı kırmızı listeye 44, mavi listeye 26, yeşil listeye 34, turuncu listeye 37, gri listeye 89 yeni isim eklenmiş ve 4 milyon TL ödüllü kırmızı listeye eklenenler arasında terör örgütü PYD’nin eski lideri Salih Müslim de yer almıştı.

Terör örgütü PYD/PKK elebaşlarından Salih Müslim'in, Afrin'deki terör hedeflerine yönelik başlatılan Zeytin Dalı Harekatı'nı karalamak için sosyal medyadan "Sivil katliamı yapılıyor" iddiasıyla Esad rejiminin Doğu Guta'da vurduğu çocukların fotoğrafını paylaştığı ortaya çıkmıştı.

SÜREÇTE NELER YAŞANDI?

HÜKÜMET SÖZCÜSÜ BOZDAĞ'DAN AÇIKLAMA

Hükümet Sözcüsü Bozdağ, "Dileğimiz, Türkiye'ye iade edilmesidir. Hem Türkiye hem Çekya suçluların iadesine dair Avrupa sözleşmesine taraftır. PYD terör örgütü elebaşı Salih Müslim, Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi'nin verdiği karar üzerine aranan kişilerdendi. Çekya'da kaldığına dair bilgiler gelince Interpol Daire Başkanlığımız terörist başının Türkiye'ye iadesini talep etmiştir. Şu anda gözaltındadır. Hem Dışişleri hem İçişleri hem de Adalet Bakanlığımız iade ile ilgili çalışmalarını sürdürüyorlar. Çekya Dışişleri Bakanı ile de Dışişleri Bakanımız konuyu görüşecektir. İade sürecine ilişkin çalışmalar sürüyor" dedi.  

ADALET BAKANLIĞI SALİH MÜSLİM'İN İADESİ İÇİN ÇALIŞMA BAŞLATTI

Adalet Bakanlığı'nca, terör örgütü PYD/PKK'nın eski eş başkanı Salih Müslüm'ün Çekya'dan iadesine ilişkin çalışma başlatıldığı bildirildi.

TERÖRİST SALİH MÜSLİM ÇEKYA MAHKEMESİ TARAFINDAN SERBEST BIRAKILDI

Çekya'nın başkenti Prag'da gözaltına alınan terör örgütü PYD/PKK'nın eski eş başkanı Salih Müslim Çek mahkemesi tarafından serbest bırakıldı.

Associated Press haber ajansı Müslim'in mahkemeye getirilirken çekilen kelepçeli fotoğraflarını servis etti. 

Duruşması TSİ 13:00'te başlayan Müslim, mahkeme tarafından serbest bırakıldı.

Medya mensupları, mahkeme salonuna alınmadı.

Türkiye, Müslim'in geçici olarak tutuklanmasını ve Türkiye'ye iade edilmesini istiyordu

HÜKÜMETTEN ART ARDA AÇIKLAMALAR GELDİ

Hükümet Sözcüsü Bekir Bozdağ, "Pek çok ülke biliyor ki, PYD eli kanlı bir terör örgütüdür. Türkiye'de de pek çok kanlı eyleme imza atmıştı. Biz bu kararın uluslararası hukuka aykırı olduğuna inanıyoruz. Bu tip kararlar siyasal kararlardır. Türkiye'ye karşı yapılan terör faaliyetlerine Türkiye aleyhine destek kararıdır." dedi.

Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, "PYD elebaşı Salih Müslim için Interpol üzerinden kırmızı bülten çıkartılarak bu kişinin Prag'da yakalanması sağlanmıştı. Çekya ve Türkiye arasında suçluların iadesi anlaşması vardır ancak bugün hukuka aykırı bir karar çıkmıştır Çekya yargısından. Bir tutuklama kararı verilmesi gerekiyordu. Biz elbette bu konunun takipçisi olacağız. Muhattaplarımızın kararı düzeltmesini bekliyoruz." açıklamasında bulundu.

Başbakan Yardımcısı Hakan Çavuşoğlu, "Bizim için Salih Müslüm bir teröristtir, bir terörist elebaşısıdır. Bu gerçeği hiçbir şey değiştiremez. Terörist elebaşları da şunu bilsinler ki bugün mahkeme kararlarıyla kurtulduk zannetseler de Türkiye bir şekilde onların tepesine binecektir." şeklinde konuştu.

Dışişleri Bakanlığı, "PKK/KCK terör örgütünün Suriye uzantısı PYD terör örgütünün lideri Salih Müslüm’e ilişkin geçici tutuklama talebimizin Çek Mahkemesi tarafından reddedilmesi Çek yargısının uluslararası hukuk ve terörle mücadele konusundaki sorumluluklarıyla bağdaşmamaktadır." ifadelerini kullandı.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "Dışişleri, Adalet ve İçişleri Bakanlıkları olarak Çekya'ya notamızı verdik. Girişimlerimizi yaptık, iade talebinde bulunduk. Ancak mahkeme bu kararı verdi. Bu işin peşini bırakmayacağız. İster FETÖ, ister PKK olsun. Türkiye bir şekilde onların tepesine binecektir. Nereye, hangi ülkeye giderse gitsin peşini bırakmayacağız. Zaten kırmızı bülten de var. Müslim kararı hukuk açısından skandal. Hukuku ayaklar altına alan skandal bir karar. Bizim için Salih Müslim bir teröristtir, bir terörist elebaşıdır. Bu gerçeği hiçbir şey değiştiremez." açıklamasında bulundu. 

BU SÜREÇTEN TÜRKİYE ÇEKYA TİCARİ İLİŞKİLERİ NASIL ETKİLENİR?

Çekoslovakya’nın bölünmesinden sonra 1 Ocak 1993’te kurulan Çek Cumhuriyeti, aynı gün Türkiye tarafından tanınmıştır.

2016 yılında, toplam ticaret hacmi 3,3 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiş; Türkiye’nin Çek Cumhuriyeti’ne ihracatı 804 milyon ABD Doları; Çek Cumhuriyeti’nden ithalatı ise 2,5 milyar ABD Doları olmuştur.

Çek Cumhuriyeti’ne Türkiye’den Başlıca İhraç Ürünleri ;

Taşıt parçaları, Tekstil, Makine, Gıda, Kauçuk, Plastik, Demir-çelik

Çek Cumhuriyeti’nden Başlıca İthal Ürünleri ise

Taşıt parçaları, Nükleer santral ekipmanları, Elektrikli makineler, Plastik, Demir-çeliktir. 

Çek Cumhuriyeti, dünyanın en eski üç otomobil firmasına ev sahipliği yapmakta olup Orta Avrupa’nın ilk otomobil üreticisidir.

Üretim itibarıyle, sanayideki en büyük iş kolları otomotiv, elektronik, makine ve ekipman, cam ve savunma sanayidir. Yılda ortalama 1 milyon civarında araç üretilmektedir. Çek Cumhuriyeti Avrupa’nın kalbinde yer alan konumu nedeniyle yatırım için fazlasıyla cazip bir bölgedir.

Çek Cumhuriyeti’nin yıllar itibariyle Türkiye’ye olan toplam ihracat kapasitesi;

2010 yılında 1.041 milyon dolar,
2011 yılında 1.354 milyon dolar,
2012 yılında ise 1.699 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

Yine Türkiye’ye olan ithalat kapasitesi ise;
2010 yılında 978 milyon dolar,
2011 yılında 1.303 milyon dolar ve
2012 yılında 792 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

Çek Cumhuriyeti ve Türkiye Arasında Son 3 yılın İhracat-İthalat Hacmi Tablosu:

TÜRKİYE'DE FAALİYET GÖSTEREN ÇEKYA MARKALARI

Türkiye’nin, Çek Cumhuriyeti’nden ithal ettiği ürünlerin başında; taşıt parçaları, nükleer santral ekipmanları, elektrikli makineler, plastik, demir-çelik, kauçuk gelmektedir ve Türkiye’de 26 adet Çek Cumhuriyeti sermayeli şirket bulunmaktadır. Çek firmaların ülkemizdeki yatırımları 2,5 milyar ABD Dolarına ulaşmış olup en önemli yatırımcılar CEZ, Energo-Pro ve Zentiva’dır.

Zentiva, ilaç üretimine yaklaşık 100 yıl önce başlamıştır. Prag’da yerleşik küçük bir eczaneden başlayıp, bugün Avrupa’nın hızla büyüyen ilaç şirketlerinden biri haline gelmiştir. Türk yerli ilaç sektörünün en büyük şirketlerinden Eczacıbaşı İlaç, 2007 yılında hisselerinin % 75’ini Zentiva’ya devretmiştir.

CEZ, yaklaşık 7 milyon müşteriye ve 14 bin 300 MW’ın üzerinde üretim kapasitesine sahip, Orta Avrupa’nın lideri haline gelmiş Çek enerji şirketidir. SEDAŞ’ın 11 Şubat 2009 tarihinde AkCez Enerji Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş tarafından %100 hissesi satın alınmıştır. AkCez’in ortaklık yapısında, CEZ %27,5’lik payla yer bulmuştur.

Çek enerji şirketi Energo-Pro 1994 yılında Çek Cumhuriyeti’nde kurulmuştur. Türkiye’de yaklaşık 8 milyar Çek Kronu (307,5 Milyon Euro) değerinde 5 hidroelektrik santrali satın almıştır. CEZ’den sonra Türkiye’de enerji sektörüne en büyük yatırımı yapan ikinci Çek firmadır.

AŽD; sinyalizasyon, telekomünikasyon, bilgi ve otomasyon teknolojilerinin önemli bir Çek üretici ve tedarikçisidir. Telematik ve diğer teknolojiler dahil olmak üzere büyük ölçüde demiryolu ve karayolu ulaşımına odaklanmıştır. Şirket, bu temel alanlarda ülkemizde faaliyet göstermektedir.

Škoda, 1989 yılında Türkiye distribütörlüğünü yürütmek üzere kurulan Yüce Auto sayesinde, Türkiye pazarına girme şansı bulmuştur. Citigo, Fabia, Rapid, Roomster, Octavia, Superb ve Yeti modellerinin satış, servis ve yedek parça hizmetlerini, Türkiye çapında 34 yetkili satıcı ve 39 yetkili servis ile sağlamaktadır. Türkiye pazarında izlediği kararlı strateji ile hak ettiği konuma doğru ilerlemektedir.

Korado, demir radyatör üreticileri arasında ilk sıralarda gelen Çek bir firmadır. Dünya genelinde 25 milyon müşteriye hizmet veren firma, Türkiye pazarında da ilgi görmektedir. Ülkemizde bir dönem yoğun ilgi gören ve eskilerin çok iyi hatırlayacağı Jawa motosikletleri de tamamıyla Çek üretimidir. Makina ve silindir imalatında sıkça görülen Buzuluk markası da başka bir Çek firmasıdır. Çek Havayolları ile de bir süre için temas kurulmuş olsa da,Çek firmanın kararı üzerine 1 Şubat 2010 tarihinde düzenlenen İstanbul-Prag seferlerine son verilmiştir. (cekturk)