Siyasette ‘temel atmama’ töreni tartışması!

Önceki yönetim zamanında Haliç kıyısına 'Silahtarağa İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi' projesi hazırladı. 235 bin 597 metrekarelik bir alan üzerine kurulması planlanan arıtma tesisinin inşaatının ihalesine 7 Ağustos 2017 tarihinde onay verildi. 18 gün sonra, 25 Ağustos tarihinde de ihale yapıldı. Haliç ve Marmara Denizi'nin temizliği için son derece önemli olduğu belirtilen, yaklaşık 1,5 milyar TL'ye yapılması planlanan tesis hakkında yeni yönetim 30 Eylül 2019 tarihinde ihalenin iptal edildiğini duyurdu.

İmamoğlu’ndan ‘Temel Atmama’ töreni!

İBB Başkan İmamoğlu, Temel Atmama töreni düzenleyerek, “Bir önceki İSKİ yönetiminin Silahtarağa’da yapmayı planladığı, toplam maliyeti 1.5 milyar lirayı aşan Atık Su Arıtma Tesisi projesini iptal ettik. Plansız, gereksiz ve çevreye zarar verecek bu projenin iptali için bugün “Temel Atmama” töreni düzenledik. Tüm hat yeşil alan olacak." ifadelerini kullandı.

Erdoğan’dan yanıt

Cumhurbaşkanı Erdoğan, fidan dikme töreninde İmamoğlu hakkında şu açıklamaları yapmıştı:

“Birileri şimdi ileri biyolojik arıtma tesisi için 'temel atmama' töreni yapıyor. Bunlar temel atma törenlerine zaten yabancı. Onun için tıynetlerine, karakterlerine uygun şekilde temel atmama töreni düzenlemişler. Kendilerine yakışanı yapmışlar. Orada koku başlayınca vatandaş sokaklara döküldü. Bu İstanbul'u pisliğe, perişanlığa mahkum etmektir. Biz 25 yıl önce İstanbul'u 2050'tye kadar sorunlarını çözecek adımları atmıştık. 2100 yılına kadar olan ihtiyaçlarını planladık. İhtiyaç yok dedikleri proje böyle bir proje.”

İmamoğlu cevap verdi

İmamoğlu ise Erdoğan’ın sözlerine şöyle cevap verdi:

“Sıkı bir basın açıklaması yaptık. Ben tahmin ediyorum Cumhurbaşkanı, o basın açıklamamızı okuduğunda bize çok teşekkür edecektir. Kaldı ki orada 70 bin metrekarenin üzerindeki arazide, 2 binin üzerinde ağacın içinde, belki de kendi eliyle diktiği 20-25 yıllık ağaçlar da vardı

Orada derin bir teknik açıklama var İstanbul halkına. Nerdeyse 1,6 katrilyonluk yanlış yatırımın önünü keserek, doğru noktalara, doğru yatırımı yapacak yönetim olma marifetiyle yolumuza devam ediyoruz. Sayın Cumhurbaşkanı da mutlu olacaktır bu tavrımızdan.”

Bakan Yardımcısı Birpınar’dan 13 maddelik manifesto

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar, söz konusu törene tepki göstererek, Twitter üzerinde 13 maddelik manifesto niteliğinde açıklama yaptı. Prof. Birpınar, paylaşımında şu ifadelere yer verdi:

"1-Dün İmamoğlunun 'İhtiyaç yük!' diye 'Temel Atmama' töreni yaparak iptal ettiği Silahtarağa İleri Biyolojik Arıtma Tesisi projesine aslında ne kadar da ihtiyaç olduğunu şöyle anlatalım.

2-Dünyanın, atıksuyu evde dahi kullanılabilecek seviyeye getirebilecek en ileri teknolojisi olan membran teknolojisiyle yapılacak tesis -Türkiye'nin ilk -Avrupa'nın en büyük kapasiteli membran tesisi olacaktı. Yani Tesiste, atıksuyu İçilebilir seviyeye getirme teknolojisi var.

3-İmamoğlu'nun İstanbul için 'İhtiyaç yok' dediği arıtma tesisine sahip Singapur'da bu tesiste arıtılan suya mineral takviyesi yapılarak marketlerde içme suyu olarak satılıyor. ABD, tesisten arıtılan suyu, yeraltına pompalayarak, yeraltı su seviyesini korumada kullanıyor.

4-Dünyanın en büyük metropollerinden biri olan, kentsel dönüşüm sürecine giren, Altyapı ihtiyacı her gün büyüyen, İstanbul için 'İhtiyaç yok' demek, İstanbullulara büyük haksızlıktır. Kaldı ki, İmamoğlu'nun seçim vaatlerinde İleri Teknoloji Arıtma Tesisi vardı.

5-İptal edilen tesisin arıtma kapasitesi; 435.000 m3/ gün ve membran teknolojisi ile yapılacaktı. Tesisin Tamamı yeraltında yapılacak, Üzeri halka açık Yeşil Alan ve park olacaktı. İthal değil, İTÜ MEMTEK ile yerli ve milli teknoloji kullanılarak yapılacaktı.

6-Bu tesisten elde edilecek arıtma suyu doğrudan deşarj edilmeyip, Kağıthane Deresi ve çevresindeki alanların peyzaj sulaması da bu tesisten çıkan su ile yapılacaktı. İçme suyu şebekesinden bu kadar büyük alanın peyzaj sulaması yapılması şehir için büyük israf.

7-Şu anda; -Fatih, -Eyüpsultan- Alibeyköy gibi Haliç'in sol sahilinin tamamını kapsayan havzanın tamamında, günlük 1 milyon (1.000.000) m3 atık suyun tamamı, Yenikapı Ön Arıtma'dan geçerek Marmara Denizi'ne deşarj ediliyor.

8-İptal edilen tesis ile yeni havalimanı, Esenler Askeri Bölgedeki rezerv alanı yapılacaktı. Böylece kentsel dönüşümden dolayı Arnavutköy bölgelerinden artarak gelecek atıksu yükü Yenikapı'ya kadar çok uzun bir mesafede taşınmamış olacak, sonuçta ciddi bir tasarruf sağlanacaktı.

9-Tesisin konumu için; -Gelecek şehir planlarına göre yapılan projeksiyonlar -Topoğrafik ölçümler- Havza zorunluluğundan dolayı burası seçilmiştir. İddia edildiği gibi, İstanbul Teknik Üniversitesi'nden tesis için uygun ya da gerekli değil açıklaması yapılmamıştır.

10-Halen İSKİ Yönetim Kurulu Üyesi olan ve İTÜ'den Prof. Dr. İzzet Öztürk, söz konusu tesis ile ilgili; - Tesisin bölge için gerekli olduğu, -Ancak kaynak sıkıntısı varsa etap etap inşa edilebileceği ya da bir müddet erteleneceği yönünde görüş vermiştir.

11-İstanbul'da İleri Teknoloji Atıksu Arıtmaya 'ihtiyaç yok' diyen öğretim üyesini yakında İSKİ Yönetim Kurulu'nda görürsek şaşırmayacağız. Sonuç olarak, bu teknolojiyi İstanbul gibi bir şehir için 'ihtiyaç yok YOK' diye iptal etmek ne akla ne de vicdana sığar.

12-Çevre meselesi siyaset üstü bir meseledir. O yüzden; -İstanbullular için, -Çocuklarımız için, -Marmara Denizi için, - Dünyanın incisi Boğazımız için, - Altın Boynuz olarak addedilen Haliç için, çevre yatırımlarına 'dur' değil 'devam' diyelim.

13-İmamoğlu'na tavsiyemizdir: - Haliç tekrar kokulara boğulmadan- Marmara'da alg patlaması oluşmadan, -Yavrularımızın daha büyük bedel ödememesi için bugünden gerekeni yapın. Yoksa bu millet size hesabını sorar. Bizler de bu işin takipçisi olacağız."

İBB'den Silahtarağa Arıtma Tesisi açıklaması

İBB'den yapılan açıklamada, Birpınar'ın ifade ettiği tüm unsurların bilimsellikten, gerçeklikten uzak olduğu savunularak, Singapur örneğindeki tesisin, iptal edilen projeden farklı olarak, membran teknolojisinin bir üst adımı olan "reverse osmoz" teknolojisine sahip olduğu ifade edilerek, "Böyle olmasına rağmen, bu tesiste arıtılan su dahi, iddia edildiği gibi marketlerde satılmamaktadır. Tesis, arıttığı suyu belirli oranda yer altı sularına enjekte etmektedir. Doğrudan bir tüketim söz konusu değildir." denildi.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun İstanbul'a ileri biyolojik arıtma tesisleri vaatlerinin hatırlatıldığı açıklamada, nüfus artışı yoğun olan Başakşehir ve Küçükçekmece ilçelerine hizmet verecek bir başka ileri biyolojik atıksu arıtma tesisi planlandığı aktarıldı.

İptal edilen tesis projesinin ise yer seçimi ve kapasite açısından yanlış olduğu vurgulanan açıklamada, şöyle denildi:

"Bilimsel raporlara göre, bölgede nüfus 2,5 milyon kişi artsa dahi, mevcut sistemlerin kapasitesi yeterlidir. Buna rağmen, İstanbul'un büyümesi nedeniyle, bu tesisin stratejik önemde olduğu iddiası bütünüyle dayanıksız ve bilim dışıdır. Ayrıca, iptal edilen projenin bulunduğu alanda, 15 yıldır hizmet veren bir terfi merkezi bulunmaktadır. Bu tesis, atık suları Yenikapı ve Baltalimanı arıtma tesislerine pompalamakta ve bu iki tesiste arıtılan su Marmara Denizi ve Boğaz'a deşarj edilmektedir. Arıtılmış olsa dahi Haliç'e su verilemez. Bu yüzden Silahtarağa'da iptal edilen biyolojik arıtma tesisi projesi yapılmış olsa da Haliç'e su pompalaması söz konusu olmayacaktı. Haliç'e herhangi bir su deşarjı yapılamayacağı için tesisin ön arıtma, biyolojik ya da ileri biyolojik olması fiilen herhangi bir anlam ifade etmemektedir."

İTÜ heyetinin raporu

Tesisin hacmine göre arıtılan suyun peyzaj alanlarının ihtiyaç duyduğu sudan 20 kat fazla olduğu belirtilen açıklamada, kalan suyun zorunlu olarak Haliç'e deşarj edilmesinin koku ve kir problemine yol açacağı öne sürüldü.

Açıklamada, İTÜ'nün tesisle ilgili 'olumsuz rapor vermediği' iddiasının doğru olmadığı, İTÜ Çevre Mühendisliği bölümünden 1 profesör ve 2 doçentten oluşan heyetin hazırladığı raporda, tesise ihtiyaç olmadığı ve mevcut durumun sürmesine ilişkin net bir vurgu olduğu aktarıldı. İstanbul Havalimanı ve Esenler askeri rezerv alanında ilerleyen tarihlerde nüfus yoğunluğu oluşsa bile, atıksu arıtmasının Silahtarağa'da değil o bölgede yapılması gerekliliğine vurgu yapılan açıklamada, İSKİ'nin adı geçen bölgede tesis planlaması yaptığı kaydedildi.

Açıklamanın sonunda devam eden ve planlanan projeler ise şöyle sıralandı:

"Paşaköy İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi İnşaatı (3.aşama devam ediyor), Başakşehir İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi, Sarıyer Gümüşdere Uskumruköy İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi, Tuzla Atıksu Arıtma Tesisi Çamur Yakma Sistemi, İkitelli İçme Suyu Arıtma Tesisi 3.Kademe İnşaatı."