Prens Selman'ın planlarına gölge düştü: Suudi Arabistan yabancı yatırım sıkıntısı çekiyor

Suudi Arabistan'ın doğrudan yabancı yatırım girişleri yılın ilk yarısında durgunlaşarak, Krallık'ın geniş ekonomik dönüşüm planını desteklemek için hala nakit bulmakta zorlandığını gösterdi. Suudi İstatistik Genel Müdürlüğü tarafından açıklanan verilere göre, 2024 yılının ilk altı ayında girişler 9,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu rakam, Suudi Arabistan'ın 2020'den bu yana en kötü ilk yarı performansını sergilediği bir önceki yıla kıyasla sadece bir miktar daha yüksek. Yine de doğrudan yabancı yatırımlar ikinci çeyrekte ilk çeyreğe kıyasla %14,5 artarak 5,2 milyar dolara ulaştı.

Hedeflerin gerisinde kalıyor

Veliaht Prens Muhammed bin Selman ekonomiyi petrolden uzaklaştırmaya yönelik trilyonlarca dolarlık planını hayata geçirmek için daha fazla nakit ararken Krallık bu yıl 29 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım girişi hedefliyor. Suudi Arabistan'ın bu hedefe ulaşabilmesi için şimdiye kadarki en büyük ikinci yarı hasılatlarından birini elde etmesi gerekiyor. Riyad, son yıllarda enerji alanı dışındaki büyük yatırımlar ve anlaşmaların yavaş gerçekleşmesi nedeniyle sermaye çekme hedeflerinin gerisinde kalıyor. Ülke 2030 yılına kadar yıllık 100 milyar dolar doğrudan yabancı yatırıma ulaşmayı umuyor ki bu şimdiye kadar ulaştığından yaklaşık üç kat daha fazla. Girişler 2017-2022 yılları arasında yılda ortalama 17 milyar doların biraz üzerinde gerçekleşti.

İtibar riski

Capital Economics geçen hafta yayınladığı bir araştırma raporunda “Ekonominin çeşitlendirilmesinin önündeki en önemli engellerden biri Suudi Arabistan'ın yabancı yatırımları cezbetmek için verdiği mücadeledir” dedi. Raporda, girişin önündeki yüksek engeller ve itibar riskine ilişkin süregelen endişeler temel zorluklar olarak vurgulandı. Bütçeyi açık vermeye iten zayıf petrol fiyatları karşısında finansman ihtiyacı daha da keskinleşiyor. Ülke halihazırda finansman kısıtlamaları nedeniyle projelere yeniden öncelik veriyor.

Riyad, bu yıl gelişmekte olan piyasalarda en çok devlet borcu ihraç eden ülkelerden biri oldu. Yerel bankalar ve Krallık'ın varlık fonu da tahvil yatırımcılarına yönelirken, hükümete yüklü temettü ödeyen petrol devi Saudi Aramco geçen hafta 3 milyar dolarlık tahvil sattı. Şüphesiz, son zamanlarda girişlerde bir toparlanmaya yol açabilecek bir faaliyet telaşı var. Wall Street danışmanlık firması PJT Partners krallıktaki personel sayısını artırmayı planlıyor, Adam Neumann emlak şirketini ülkede yeni projelerle genişletiyor ve BAE merkezli Aster DM Healthcare 250 milyon dolara kadar Suudi varlığı satın almak istiyor. Suudi Arabistan, yurtdışından daha fazla sermaye gelmesini teşvik etmek amacıyla kısa süre önce yatırım yasalarında reformlar yaptı. 2025'te yürürlüğe girecek olan yeni kurallar bürokratik engelleri azaltmayı ve yabancı yatırımcıların yerelde iş yapmasını kolaylaştırmayı amaçlıyor. Capital Economics, bu güncellemeyi Krallık'a daha fazla yabancı para çekmede potansiyel bir “oyun değiştirici” olarak nitelendirdi.