Suudi Arabistan'dan petrol teklifi

Düşen petrol fiyatlarına karşı petrol üretiminin azaltılması planını devreye sokmak isteyen Suudi Arabistan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı ham petrol üreticisi ülkelerin (OPEC+) zirvesinde Rusya ile yürütülen müzakerelerde istediği sonuca ulaşamadı. Suudi yetkililer Ruslara petrol üretimini azaltalım önerisini sunarken, Rusya bunu kabul etmedi. Ruslar, üretimi düşürmeyeceklerini, petrol fiyatlarına düşmesine hazır olduklarını söyledi. Yaşanan gelişmeleri yorumlayan uzmanlar, piyasalarda bir değişiklik olmazsa petrol fiyatlarını 30 dolara kadar gerileyebileceğine dikkat çekti. Petrolün varil fiyatı şu anda 45 dolar seviyelerindeyken, ocak ayında 68 dolara kadar çıkmıştı.

Wall Street Journal’ın (WSJ) haberine göre, OPEC toplantısına katılan Suudi Arabistan Enerji Bakanı Abdülaziz bin Salman, Rus heyeti ile müzakerelerin başarısız olmasının ardından “Bugün üzüntü verici bir gün” ifadesini kullandı. Haberde, Rus heyetin Suudi Arabistan cephesine petrol üretiminin düşürülmesi konusunda yeni bir adımın atılması konusunu OPEC’in hazirandaki zirvesine kadar görüşmeyeceklerini söylediği belirtildi. Toplantının sonuçsuz kalması nedeniyle ham petrol fiyatları 45 dolar seviyesine geriledi. Bu, 2017 yılından beri gelinen en düşük seviye. Uzmanlar, son 4 yılda petrol piyasaları konusunda uyum içinde çalışan Suudi Arabistan ve Rusya anlaşmazlığının fiyatları daha da düşüreceği görüşünde.

ABD-Rusya rekabeti

ABD basını, Rusya ile Suudi Arabistan arasında anlaşmazlığın OPEC ile Rusya’nın fiili lideri olduğu OPEC+ arasında 4 yıldır yürütülen işbirliğinin sonu anlamına gelebileceğini yazdı. Suudi Arabistan ve Rusya arasındaki anlaşmazlığın talebin çöktüğü bir zamanlamaya denk gelmesi ve iki tarafın petrol pazarındaki paylarını korumak için daha fazla petrol üretimine gitme durumunda bu petrol fiyatlarının daha da düşmesine neden olabilir. Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, Rusya’nın Suudi Arabistan ile işbirliğine yanaşmamasında ABD ile yaşanan enerji rekabeti bulunduğu görüşünde. ABD’nin kaya gazı teknolojisi ile dünyadaki en büyük petrol üreticisi olmasına karşın Rusya’nın fiyatları düşürerek ve üretimi artırarak cevap vermek istediğini söyleyen Kumbaroğlu, bunun uzun vadede Suudi Arabistan’ın hazinesi üzerinde oldukça olumsuz bir etkisi olacağını ifade etti. Enerji politikaları uzmanı Kumbaroğlu, Suudi Arabistan’ın OPEC+ formatıyla Rusya’ya enerji piyasalarında söz hakkı verdiğini ancak son anlaşmazlığın OPEC+’nın sonu anlamına gelebileceğini aktardı. Rusya, OPEC dışı ülkeler arasındaki en büyük üretici.

30 dolara düşebilir

Goldman Sachs’ın tahminlerine göre, coronavirüs salgını 2020’nin ilk 6 ayında küresel petrol talebini yüzde 2.1 oranında düşürecek. Standart Chartered’a göre, yılın ilk ayında geçen yıla göre günde 2 milyon varillik bir talep kaybı söz konusu. Koronavirüs, Suudi Arabistan başta olmak üzere Körfez ülkelerinin Güney Doğu Asya’ya yönelik ham petrol satışlarını önemli oranda etkilerken, Rusya ile Çin arasındaki petrol ticareti etkilenmedi. Çin, Rusya’nın ucuz petrolünü depolamak için almayı sürdürdü. Dünyanın en güçlü ekonomileri, koronavirüs nedeniyle kısıtlı bir şekilde yürütülen sanayi faaliyetleri ve seyahat sektörünün zararlarını karşılamak için enerji satın almalarını düşürmek zorunda kalıyor. Merchant Commodity Fund’ın kurucusu Doug King, “OPEC+ daha fazla üretme yolunu tercih edecek ve dünya şu anda bir talep şokuyla karşı karşıya. Petrolün 30 dolara düşmesi mümkün” dedi. Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, Rusya’nın birikmiş rezervleri sayesinde, petrol fiyatlarının düşmesi senaryosuna hazır olduklarını açıklamıştı. Rusya’nın üretimi artırmayı tercih etmesiyle Suudi Arabistan’ın da benzer bir adım atması bekleniyor.

Rusya kararını gözden geçirebilir

ABD’li eski diplomat ve enerji uzmanı Matthew Bryza, “Moskova, Soğuk Savaş zamanlarından beri Riyad yönetimine hep şüpheyle bakmıştır. İki ülke hiçbir zaman derin bir işbirliği geliştiremedi. Petrol fiyatları konusundaki işbirliği ve OPEC+ aslında bir geçiş süreciydi. Son toplantıda Rusya Enerji Bakanı’nın ABD’li kaya gazı üreticilerinin bu durumdan faydalanmaması için petrol fiyatlarını düşük seviyelerde tutma talimatı aldığını görüyoruz. Benzer bir şeyi 2014 yılındaki OPEC zirvesinde Suudi Arabistan da yapmıştı. Üretimi arttırma ve ABD’nin petrol rekabetini önleme isteği içindeydiler. Ben Rusya’nın kısa süre içinde kararını yeniden gözden geçirme ihtimali bulunduğunu düşünüyorum” yorumunda bulundu.

Çin ekonomisini vurdu

Koronavirüs kriziyle boğuşan Çin’de yılın ilk ayında ihracat rakamları çakıldı. AFP’nin haberine göre, ihracat rakamları ilk iki ayda geçen yıla göre yüzde 17.2 oranda azaldı. İthalatın ise yüzde 4 oranında düştüğü belirtilen haberde, bunun Çin’in geçen senenin başında ABD ile yaşadığı ticaret savaşından sonra yaşadığı en büyük kriz olduğu belirtildi. Çin’de ilk kez aralık ayında Vuhan kentinde ortaya çıkan koronavirüs nedeniyle 56 milyon kişinin yaşadığı Hubei eyaleti ve çevre bölgelerdeki sanayi faaliyetlerini durma noktasına getirmişti.