New York Times gazetesi, Kaşıkçı cinayetinden sonra ABD Başkanı Donald Trump'ın damadı ve başdanışmanı Jared Kushner'in Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman ile 10 Ekim'de sadece bir kez telefonda görüştüğünü ve bu görüşmeye Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton'ın da katıldığını belirten bir yazı yazdı. Ancak ikilinin gayri resmi bir şekilde görüşmeye devam ettiğini ve Kushner'in Salman'a krizi nasıl atlatacağına ve daha fazla utanç verici eylemlerden kaçınmasına yönelik tavsiyeler verdiğini belirtti.
New York Times, Veliaht Prens Muhammed bin Salman ile Jared Kushner arasındaki yakın ilişkiyi ortaya koyan bir haber yayımladı.
Trump göreve geldiği aylardan beri özel ve resmi olmayan görüşmeler yaptı
Gazetenin ulaştığı belgeler ve üst düzey yetkilere dayandırdığı haberine göre, Kushner, Trump göreve geldiği ilk aylardan beri Veliaht Prens Muhammed bin Salman ile özel ve resmi olmayan görüşmeler yaptı.
Bu durum, Amerikalı üst düzey bazı yetkililer arasında Kushner'in siyasi deneyimsizliğinin Suudilerce manipüle edilebileceği endişesi yarattı.
Beyaz Saray'da yabancı liderlerle yapılan tüm görüşmelere Ulusal Güvenlik Konseyi yetkililerin katılması gerektiği yönünde tüm kısıtlamalara rağmen Kushner, Salman ile görüşmeyi ve mesajlaşmayı sürdürdü ve Kushner ve Salman mesajlarda ve telefon görüşmelerinde birbirlerine isimleriyle hitap etti.
Kushner ve Salman, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesinin ardından da görüşmeye devam etti.
Kaşıkçı cinayeti tüm dünyada büyük tepki çekmesine ve Amerikan Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın (CIA) Kaşıkçı'nın öldürülmesi emrini Veliaht Prens Salman'ın verdiği sonucuna ulaşmasına rağmen, Kushner, Prens Muhammed'in Beyaz Saray'daki en büyük savunucusu oldu. Kushner'in kriz yaşanan bir dönemde Prens Muhammed'e verdiği destek ise Trump'ın Suudi Arabistan'ı en önemli uluslararası müttefiklerinden biri olarak kucaklamasına yardımcı oldu.
10 Ekim'de akıl verdi
Kaşıkçı cinayetinden sonra Kushner ve Veliaht Prens Salman'ın 10 Ekim'de sadece bir kez telefonda görüştüğü ve bu görüşmeye Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton'ın da katıldığı bilgisi verildi ancak ABD'li yetkililere göre Kushner ve Salman gayriresmi bir şekilde görüşmeye devam etti.
Kushner, Salman'a fırtınayı dindirmesi ve daha fazla utanç verici eylemlerden kaçınması yönünde tavsiyeler verdi.
Ancak Kushner ve Veliaht Prens arasındaki bağ kendi kendine oluşmadı. New York Times'ın incelediği belge, e-posta ve mesajlara göre, bölgede kendi gücünü ve politikalarını sağlama almak için ABD'nin desteğini kazanmaya çalışan Salman ve danışmanları iki yıldan uzun bir süre boyunca Kushner ile ilişkileri geliştirmeye çalıştı.
Trump'ın başkan seçilmesinden kısa bir süre sonra Salman'a yakın bir heyet ABD'yi ziyaret etti ve dönüşte yeni yönetimdeki son derece önemli odak noktasının Kushner olduğu yönünde Prens Muhammed'e bir rapor sundu.
Suudi Arabistan, Trump henüz başkanlık görevini devralmadan bile kendisini Trump yönetiminin önemli bir müttefiki olarak konumlandırmaya çalıştı. İsrail ile Filistin arasındaki anlaşmazlığın çözümüne yardımcı olmayı teklif etmenin yanı sıra Suudiler, Amerikan silahları satın almak ve Amerikan altyapısına yatırım yapmak için yüz milyarlarca dolarlık anlaşma teklif etti.
İki eski Beyaz Saray yetkilisine göre Kushner, Suudi Arabistan'da Kral Salman bin Abdülaziz'den sonra tahta kimin geleceği ve ABD'nin bu süreci etkileyip etkileyemeyeceğini de araştırdı ve bu durum Kushner'in henüz o zaman tahtın varisi olacağı açıklanmayan Prens Salman'a yardım etmeye çalıştığı endişesi yarattı.
Birleşik Arap Emirlikleri de Washington'da Trump yönetiminin ''gelecek vadeden'' Prens Salman'a destek vermesi için çalışmalar yürüttü.
Kushner, Prens Salman'a Beyaz Saray'da Trump ile resmi bir öğle yemeği de ayarladı.
Haberde görüşüne yer verilen Dışilişkiler Konseyi'nde uzman Martin Indyk ise ikili arasındaki ilişkiyi, ''Jared Kushner ve Muhammed bin Salman arasındaki ilişki Trump'ın sadece Suudi Arabistan'a değil, bölgeye yönelik politikasının temelini oluşturuyor.'' şeklinde tanımladı.
ABD'deki seçimlerden sonra Kasım 2016'da New York'a gelerek Kushner ile görüşen Veliaht Prens Salman'ın yardımcıları, ziyaret sonrası İsrail-Filistin sorunun Kushner'in önceliklerinden biri olduğunu belirten bir rapor sundu ve Salman ve danışmaları Trump yönetimin desteğini kazanabilmek için Trump'ın seçim vaatlerini yerine getirmeye destek verecek planlar hazırladı.
Ayrıca göçmen ve mültecilerin sıkı güvenlik önlemlerinden geçmesi için istihbarat ve bilgi paylaşımı, aşırıcılıkla mücadele, yüksek düzeyli işbirliği ve Arap NATO'su oluşturma gibi tekliflerde bulundu.
Jared Kushner kimdir?
Jared Kushner Trump'ın damadı ve özel danışmanı. Jared'in ailesi Yahudi, New York'un en zengin Yahudi ailelerinden biri.
Mart 2017'de Suudi Arabistan Kralı Selman'ın oğlu Muhammed Bin Selman, Beyaz Saray'ı ziyaret etti. Muhammed bin Selman'ı Trump'a götüren kişi BAE'nin veliaht prensi Muhammed bin Zayed'di. Zayed, Jared Kushner'in yakın dostudur. Bu dostlukla Suudi prensi, Trump'la görüştürdü.
Mayıs ayına gelindiğinde Trump Ortadoğu turuna çıktı. Suudi Arabistan'a gitti. Kral Selman ve Sisi ile beraber o meşhur küre pozunu verdi. O poz bir semboldü. Ortadoğu'da bir takım şeyler değişmeye başlıyordu ve o değişimin görünen yüzü Kushner'di.
Trump'ın o ziyaretinin bir ay kadar sonra Haziran ayında Suudi Arabistan ve BAE, Katar'a diplomatik yaptırım uygulama kararı aldı. Krizin arkasında yine Kushner vardı. Kriz sona erdiğinde gördük ki ABD krizin tüm taraflarına milyarlarca dolar silah satmıştı.
Yorumlar